تفسير سورة الواقعة

الترجمة الفارسية للمختصر في تفسير القرآن الكريم

الترجمة الفارسية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ﴾

آن‌گاه که قیامت بدون تردید برپا شود.

﴿لَيْسَ لِوَقْعَتِهَا كَاذِبَةٌ﴾

هیچ‌کس یافت نشود که آن را تکذیب کند چنان‌که در دنیا تکذیب می‌شد.

﴿خَافِضَةٌ رَافِعَةٌ﴾

پایین‌آورندۀ کافران بدکار با وارد کردن آنها در جهنم، و بالابرندۀ مؤمنان پرهیزگار با وارد کردن آنها در بهشت است.

﴿إِذَا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجًّا﴾

آن‌گاه که زمین با حرکت سختی لرزانده شود.

﴿وَبُسَّتِ الْجِبَالُ بَسًّا﴾

و کوه‌ها به شدت متلاشی شوند.

﴿فَكَانَتْ هَبَاءً مُنْبَثًّا﴾

و بر اثر متلاشی‌ شدن، به گرد و خاکی پراکنده که هیچ قراری ندارد تبدیل شوند.

﴿وَكُنْتُمْ أَزْوَاجًا ثَلَاثَةً﴾

و شما در آن روز سه گروه می‌شوید:

﴿فَأَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ﴾

یاران دست‌راست، همان کسانی‌که نامه‌های‌شان را با دست راست خویش می‌گیرند، چه جایگاه بالا و بزرگی دارند!

﴿وَأَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ﴾

و یاران دست‌چپ، همان کسانی‌که نامه‌های‌شان را با دست چپ خویش می‌گیرند، چه جایگاه پست و بدی دارند!

﴿وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ﴾

و همان پیشی‌گیرندگان با انجام کارهای نیک در دنیا، در آخرت پیشی‌گیرندگان برای ورود به بهشت هستند.

﴿أُولَٰئِكَ الْمُقَرَّبُونَ﴾

اینها همان مقربان نزد الله هستند.

﴿فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ﴾

در بهشت‌هایی پر نعمت، که از انواع نعمت‌ها بهره‌مند می‌شوند.

﴿ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ﴾

گروهی از این امت و از امت‌های پیشین.

﴿وَقَلِيلٌ مِنَ الْآخِرِينَ﴾

و اندکی از مردم آخرالزمان، همان‌ها پیشی‌گیرندگان مقرب هستند.

﴿عَلَىٰ سُرُرٍ مَوْضُونَةٍ﴾

بر تخت‌هایی بافته‌شده از طلا.

﴿مُتَّكِئِينَ عَلَيْهَا مُتَقَابِلِينَ﴾

درحالی‌که رو در روی یکدیگر قرار دارند، و هیچ‌یک از آنها به پشت دیگری نگاه نمی‌کند، بر این تخت‌ها تکیه زده هستند.

﴿يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُخَلَّدُونَ﴾

برای خدمت به آنها پسرانی که نه سالخورده می‌شوند و نه فنا می‌گردند گردشان می‌گردند.

﴿بِأَكْوَابٍ وَأَبَارِيقَ وَكَأْسٍ مِنْ مَعِينٍ﴾

پیاله‌هایی بدون دسته، و کوزه‌هایی دسته‌دار، و جام‌هایی از شراب جاری در بهشت که هرگز قطع نمی‌شود بر گردشان می‌چرخانند.

﴿لَا يُصَدَّعُونَ عَنْهَا وَلَا يُنْزِفُونَ﴾

مانند خمر دنیا نیست، یعنی نوشندۀ آن نه دچار سردرد می‌شود، و نه عقلش تباه می‌گردد.

﴿وَفَاكِهَةٍ مِمَّا يَتَخَيَّرُونَ﴾

و میوه‌هایی که اختیار کنند، این پسران بر گرد آنها می‌گردانند.

﴿وَلَحْمِ طَيْرٍ مِمَّا يَشْتَهُونَ﴾

و گوشت پرنده از آنچه بخواهند پیرامون آنها می‌چرخانند.

﴿وَحُورٌ عِينٌ﴾

و در بهشت زنانی گشاده‌چشم در زیبایی دارند.

﴿كَأَمْثَالِ اللُّؤْلُؤِ الْمَكْنُونِ﴾

گویی مانند مروارید محافظت‌شده در صدف هستند.

﴿جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ﴾

پاداشی برای آنها در قبال اعمال صالحی که در دنیا انجام می‌دادند است.

﴿لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا تَأْثِيمًا﴾

در بهشت نه سخن زشتی می‌شنوند، و نه سخنی که گناهی به صاحبش می‌رساند.

﴿إِلَّا قِيلًا سَلَامًا سَلَامًا﴾

جز سلام فرشتگان بر آنها، و سلام بر یکدیگر را نمی‌شنوند.

﴿وَأَصْحَابُ الْيَمِينِ مَا أَصْحَابُ الْيَمِينِ﴾

و یاران دست‌راست، چه یاران دست‌راستی؟ چه جایگاه و شأن بالایی نزد الله دارند.

﴿فِي سِدْرٍ مَخْضُودٍ﴾

در درخت سدری که خارهایش بریده شده است، و هیچ آزاری در آن نیست.

﴿وَطَلْحٍ مَنْضُودٍ﴾

و در درختان موز انبوهی که در کنار یکدیگر به ردیف چیده شده‌اند.

﴿وَظِلٍّ مَمْدُودٍ﴾

و سایۀ کشیده‌شده و پایداری که پایان نمی‌یابد.

﴿وَمَاءٍ مَسْكُوبٍ﴾

و آب روانی که نمی‌ایستد.

﴿وَفَاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ﴾

و میوه‌های فراوانی که قابل شمارش نیست.

﴿لَا مَقْطُوعَةٍ وَلَا مَمْنُوعَةٍ﴾

هرگز از آنها قطع نمی‌شود، یعنی موسم (فصل خاصی) ندارند، و در هر وقت که آنها را بخواهند هیچ مانعی جلوی آن را نمی‌گیرد.

﴿وَفُرُشٍ مَرْفُوعَةٍ﴾

و فرش‌هایی برافراشته و بزرگ که بر روی تخت‌ها قرار می‌گیرند.

﴿إِنَّا أَنْشَأْنَاهُنَّ إِنْشَاءً﴾

به‌راستی‌که ما حوران مذکور را به روشی غیر عادی پدید آوردیم.

﴿فَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْكَارًا﴾

و آنها را دوشیزگانی که از قبل لمس نشده‌اند گردانیدیم.

﴿عُرُبًا أَتْرَابًا﴾

شوهردوست، و هم سن و سال.

﴿لِأَصْحَابِ الْيَمِينِ﴾

آنها را برای یاران دست‌راست پدید آوردیم کسانی‌که دست‌راست ‌بودن، نشانۀ خوشبختی‌شان به شمار می‌رود.

﴿ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ﴾

آنها گروهی از امت‌های پیامبران پیشین.

﴿وَثُلَّةٌ مِنَ الْآخِرِينَ﴾

و گروهی از امت محمد صلی الله علیه وسلم یعنی آخرین امت هستند.

﴿وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ﴾

و یاران دست‌چپ، چه یاران دست‌چپی؟ چه حال و مقصد بدی دارند.

﴿فِي سَمُومٍ وَحَمِيمٍ﴾

در میان بادهایی بسیار سوزان، و آبی بسیار داغ.

﴿وَظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ﴾

و در سایۀ دود سیاهی.

﴿لَا بَارِدٍ وَلَا كَرِيمٍ﴾

که نه نسیم خوشی دارد، و نه منظر نیکویی.

﴿إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَٰلِكَ مُتْرَفِينَ﴾

به‌راستی‌که آنها قبل از اینکه به عذاب برسند در دنیا از نعمت و رفاه برخوردار بودند، و هیچ غم و اندوهی جز شهوات‌شان نداشتند.

﴿وَكَانُوا يُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظِيمِ﴾

و بر کفر به الله و عبادت بت‌ها به جای او تعالی مصمّم بودند.

﴿وَكَانُوا يَقُولُونَ أَئِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ﴾

و رستاخیز را انکار می‌کردند و از روی استهزا و بعید دانستن آن می‌گفتند: آیا پس از اینکه مُردیم و خاک و استخوان‌هایی پوسیده شدیم برانگیخته می‌شویم؟!

﴿أَوَآبَاؤُنَا الْأَوَّلُونَ﴾

آیا پدران نخستین ما که قبل از ما مرده‌اند برانگیخته می‌شوند؟!

﴿قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِينَ وَالْآخِرِينَ﴾

- ای رسول- به این منکران رستاخیز بگو: به‌راستی‌که مردم نخستین و متأخّر.

﴿لَمَجْمُوعُونَ إِلَىٰ مِيقَاتِ يَوْمٍ مَعْلُومٍ﴾

به‌طور قطع برای حسابرسی و جزا در روز قیامت گرد آورده خواهند شد.

﴿ثُمَّ إِنَّكُمْ أَيُّهَا الضَّالُّونَ الْمُكَذِّبُونَ﴾

آن‌گاه به‌راستی‌که شما - ای تکذیب ‌کنندگان رستاخیز، و گمراهان از راه راست-.

﴿لَآكِلُونَ مِنْ شَجَرٍ مِنْ زَقُّومٍ﴾

به‌طور قطع در روز قیامت از میوۀ درخت زقوم، که بدترین و پلیدترین میوه است خواهید خورد.

﴿فَمَالِئُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ﴾

و شکم‌های خالی‌تان را از آن درخت تلخ پر خواهید کرد.

﴿فَشَارِبُونَ عَلَيْهِ مِنَ الْحَمِيمِ﴾

و بر روی آن از آب بسیار سوزان خواهید نوشید.

﴿فَشَارِبُونَ شُرْبَ الْهِيمِ﴾

و همانند نوشیدن آب زیاد شتر به‌سبب بیماری هُیام، زیاد از آن می‌نوشید.

﴿هَٰذَا نُزُلُهُمْ يَوْمَ الدِّينِ﴾

این طعام تلخ و آب سوزان همان پذیرایی آنها است که در روز جزا با آن مورد استقبال قرار می‌گیرند.

﴿نَحْنُ خَلَقْنَاكُمْ فَلَوْلَا تُصَدِّقُونَ﴾

- ای تکذیب ‌کنندگان- ما شما را از نیستی آفریدیم. پس آیا تصدیق نمی‌کنید که ما شما را پس از مرگ‌تان زنده مبعوث خواهیم کرد؟!

﴿أَفَرَأَيْتُمْ مَا تُمْنُونَ﴾

پس آیا - ای مردم- منی‌ای را که در رحم‌های زنان‌تان می‌افکنید دیده‌اید؟!

﴿أَأَنْتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخَالِقُونَ﴾

آیا شما آن منی را می‌آفرینید، یا ما هستیم که آن را می‌آفرینیم؟!

﴿نَحْنُ قَدَّرْنَا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ﴾

ما هستیم که مرگ را میان شما مقدر کرده‌ایم، یعنی برای هر یک از شما اجلی است که نه بر آن جلو و نه از آن به تاخیر می‌افتند، و ما ناتوان نیستیم.

﴿عَلَىٰ أَنْ نُبَدِّلَ أَمْثَالَكُمْ وَنُنْشِئَكُمْ فِي مَا لَا تَعْلَمُونَ﴾

بر اینکه آفرینش و تصویری که بر آن هستید و آن را شناخته‌اید تغییر دهیم، و شما را در آفرینش و تصویری که نمی‌شناسید پدید آوریم.

﴿وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَةَ الْأُولَىٰ فَلَوْلَا تَذَكَّرُونَ﴾

و در حقیقت دانسته‌اید که بار اول چگونه شما را آفریدیم، پس آیا پند نمی‌گیرید، و نمی‌دانید ذاتی‌که شما را برای بار اول آفرید بر برانگیختن شما پس از مرگ‌تان توانا است؟!

﴿أَفَرَأَيْتُمْ مَا تَحْرُثُونَ﴾

پس آیا بذری را که در زمین می‌افشانید دیده‌اید؟!

﴿أَأَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ﴾

آیا شما هستید که آن بذر را می‌رویانید، یا ما هستیم که آن را می‌رویانیم؟!

﴿لَوْ نَشَاءُ لَجَعَلْنَاهُ حُطَامًا فَظَلْتُمْ تَفَكَّهُونَ﴾

اگر بخواهیم آن کِشت را خشکیده و متلاشی‌شده قرار دهیم به‌طور قطع آن را پس از اینکه به پختگی و رسیدن نزدیک شد خشک و متلاشی می‌کنیم، آن‌گاه از حالتی که پیدا کرده است، شگفت‌زده می‌شوید.

﴿إِنَّا لَمُغْرَمُونَ﴾

می‌گویید: به‌راستی‌که ما با خسارت آنچه هزینه کردیم زیان دیده‌ایم.

﴿بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ﴾

بلکه ما از رزق و روزی محروم هستیم.

﴿أَفَرَأَيْتُمُ الْمَاءَ الَّذِي تَشْرَبُونَ﴾

آیا آبی را که هنگام تشنگی از آن می‌نوشید ندیده‌اید؟!

﴿أَأَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ﴾

آیا شما آن را از ابرِ آسمان فرو فرستادید، یا ما هستیم که آن را نازل کردیم؟!

﴿لَوْ نَشَاءُ جَعَلْنَاهُ أُجَاجًا فَلَوْلَا تَشْكُرُونَ﴾

اگر بخواهیم این آب را بسیار شور قرار دهیم که هرگز قابل آشامیدن و آبیاری نباشد به‌طور قطع آن را بسیار شور می‌گردانیم. پس چرا از الله به خاطر نزول آب شیرین بر اساس رحمتی به شما، سپاسگزاری نمی‌کنید.

﴿أَفَرَأَيْتُمُ النَّارَ الَّتِي تُورُونَ﴾

آیا آتشی که آن را برای منافع خویش برمی‌افروزید دیده‌اید؟!

﴿أَأَنْتُمْ أَنْشَأْتُمْ شَجَرَتَهَا أَمْ نَحْنُ الْمُنْشِئُونَ﴾

آیا شما هستید که درختی را که از آن آتش افروخته می‌شود پدید آورده‌اید، یا ما هستیم که آن را از روی مهربانی به شما پدید آورده‌ایم؟!

﴿نَحْنُ جَعَلْنَاهَا تَذْكِرَةً وَمَتَاعًا لِلْمُقْوِينَ﴾

ما این آتش را یادآوری برای‌تان قرار دادیم که آتش آخرت را به یاد شما می‌آورد، و آن را منفعتی برای مسافران شما قرار دادیم.

﴿فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ﴾

پس - ای رسول- پروردگار عظیم خویش را از آنچه که سزاوارش نیست منزه بدان.

﴿۞ فَلَا أُقْسِمُ بِمَوَاقِعِ النُّجُومِ﴾

الله به مکان‌ها و محل‌های فرودآمدن ستارگان سوگند یاد فرمود.

﴿وَإِنَّهُ لَقَسَمٌ لَوْ تَعْلَمُونَ عَظِيمٌ﴾

و به‌راستی‌که سوگند به این محل‌های فرودآمدن - اگر بزرگی‌اش را بدانید- بزرگ است؛ چون نشانه‌ها و پندهایی غیر قابل شمارش دارد.

﴿إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ﴾

- ای مردم- به‌راستی‌که قرآن خوانده‌شده بر شما، به‌سبب منافع بزرگی که در آن وجود دارد قرآنی کریم است.

﴿فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ﴾

در کتابی حفاظت‌شده از چشمان مردم، یعنی لوح محفوظ قرار دارد.

﴿لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ﴾

که جز فرشتگان پاکیزه از گناهان و عیوب به آن دسترسی ندارند.

﴿تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ﴾

از جانب پروردگار مخلوقات بر پیامبرش محمد صلی الله علیه وسلم نازل شده است.

﴿أَفَبِهَٰذَا الْحَدِيثِ أَنْتُمْ مُدْهِنُونَ﴾

پس - ای مشرکان- آیا شما این سخن را تکذیب کرده و تصدیق نمی‌کنید؟!

﴿وَتَجْعَلُونَ رِزْقَكُمْ أَنَّكُمْ تُكَذِّبُونَ﴾

و آیا به جای اینکه در قبال نعمت‌هایی که الله به شما ارزانی داشته از او تعالی سپاسگزاری کنید این سخن را تکذیب می‌کنید، و باران را به تقابل ستارگان نسبت می‌دهید، و می‌گویید: به‌سبب طلوع یا غروب فلان ستاره بر ما باران بارید؟!

﴿فَلَوْلَا إِذَا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ﴾

پس چرا آن‌گاه که روح به گلوگاه می‌رسد،

﴿وَأَنْتُمْ حِينَئِذٍ تَنْظُرُونَ﴾

و شما در آن وقت به شخصی که جانش در برابر شما کنده می‌شود می‌نگرید،

﴿وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْكُمْ وَلَٰكِنْ لَا تُبْصِرُونَ﴾

و ما با علم و قدرت و فرشتگان خویش از شما به مُردۀ شما نزدیک‌تر هستیم، اما شما این فرشتگان را مشاهده نمی‌کنید.

﴿فَلَوْلَا إِنْ كُنْتُمْ غَيْرَ مَدِينِينَ﴾

پس چرا - اگر چنان‌که ادعا می‌کنید، برای مجازات در برابر اعمال‌تان مبعوث نمی‌شوید-

﴿تَرْجِعُونَهَا إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ﴾

این روح را که از مُردۀ شما خارج می‌شود برنمی‌گردانید اگر راست می‌گویید؟! و قادر بر این کار نیستید.

﴿فَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ﴾

اما اگر مُرده از پیشی‌گیرندگان به نیکی‌ها باشد،

﴿فَرَوْحٌ وَرَيْحَانٌ وَجَنَّتُ نَعِيمٍ﴾

راحتی‌ای که پس از آن رنجی نیست، و روزی‌ای پاکیزه، و رحمت، و بهشتی که در آن به آنچه که نفسش می‌خواهد برخوردار می‌شود خواهد داشت.

﴿وَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ﴾

و اما اگر مُرده از یاران دست‌راستی باشد،

﴿فَسَلَامٌ لَكَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ﴾

غم و اندوهی بر آنها نیست، زیرا سلامتی و امنیت برای‌شان است.

﴿وَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنَ الْمُكَذِّبِينَ الضَّالِّينَ﴾

و اما اگر مُرده از تکذیب ‌کنندگانِ آنچه رسول صلی الله علیه وسلم آورد و از گمراهان از راه راست باشد.

﴿فَنُزُلٌ مِنْ حَمِيمٍ﴾

با آبی بسیار سوزان مورد استقبال قرار می‌گیرد.

﴿وَتَصْلِيَةُ جَحِيمٍ﴾

و با آتش جهنم می‌سوزد.

﴿إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ حَقُّ الْيَقِينِ﴾

- ای رسول- به‌راستی این موضوع که آن را برایت حکایت کردیم، همان حقیقت و امری یقینی است که هیچ تردیدی در آن راه ندارد.

﴿فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ﴾

پس نام پروردگار بزرگت را منزه بدان، و او را از کاستی‌ها پاک شمار.

الواقعة