تفسير سورة الواقعة

الترجمة الفارسية - دار الإسلام

ترجمة معاني القرآن الكريم باللغة الفارسية ترجمها فريق عمل اللغة الفارسية بموقع دار الإسلام.

﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ﴾

هنگامی که واقعۀ قیامت رخ دهد،

﴿لَيْسَ لِوَقْعَتِهَا كَاذِبَةٌ﴾

[خواهید دید كه‌] در وقوع آن دروغى نیست؛

﴿خَافِضَةٌ رَافِعَةٌ﴾

[گروهى را] خوار مى‏كند و [گروهى را] رفعتِ مقام مى‏بخشد.

﴿إِذَا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجًّا﴾

آنگاه كه زمین به سختى لرزانده شود

﴿وَبُسَّتِ الْجِبَالُ بَسًّا﴾

و کوه‏ها به شدت متلاشى شوند

﴿فَكَانَتْ هَبَاءً مُنْبَثًّا﴾

و [به صورت] غبارى پراكنده درآیند

﴿وَكُنْتُمْ أَزْوَاجًا ثَلَاثَةً﴾

و شما به سه گروه تقسیم شوید:

﴿فَأَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ﴾

[گروه نخست:] سعادتمندان [هستند]؛ چه سعادتمندانی [و چه نیکو جایگاهی]!

﴿وَأَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ﴾

و [گروه دیگر:] تیره‌بختان [هستند]؛ چه تیره‌بختانی [و چه بد جایگاهی]!

﴿وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ﴾

و [سومین گروه:] پیشگامان که [در نیکی‏ها] سبقت گرفتند.

﴿أُولَٰئِكَ الْمُقَرَّبُونَ﴾

آنان مقرّبان [درگاه الهی] هستند.

﴿فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ﴾

در باغ‏های پرنعمت [بهشت جای دارند].

﴿ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ﴾

گروه بسیاری از آنان، در زمرۀ پیشینیان هستند [خواه از امت اسلام یا از امت‏های گذشته]؛

﴿وَقَلِيلٌ مِنَ الْآخِرِينَ﴾

و اندکی از آیندگان [و متأخران] هستند.

﴿عَلَىٰ سُرُرٍ مَوْضُونَةٍ﴾

كه بر تخت‏های گوهرنشان،

﴿مُتَّكِئِينَ عَلَيْهَا مُتَقَابِلِينَ﴾

روبروى هم تكیه زده‏اند.

﴿يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُخَلَّدُونَ﴾

نوجوانانى همواره شاداب، گردِ آنان [به خدمت] مى‏گردند.

﴿بِأَكْوَابٍ وَأَبَارِيقَ وَكَأْسٍ مِنْ مَعِينٍ﴾

با جام‌ها و کوزه‌ها و پیاله‌هایی از شراب جارى؛

﴿لَا يُصَدَّعُونَ عَنْهَا وَلَا يُنْزِفُونَ﴾

[شرابی] كه از نوشیدنش سردرد نمی‌گیرند و دستخوشِ مستى نمی‌شوند.

﴿وَفَاكِهَةٍ مِمَّا يَتَخَيَّرُونَ﴾

و از هر میوه‏ای كه بخواهند [در اختیار دارند]؛

﴿وَلَحْمِ طَيْرٍ مِمَّا يَشْتَهُونَ﴾

و از هر گوشتِ پرنده‏ای كه میل داشته باشند؛

﴿وَحُورٌ عِينٌ﴾

و [همسرانی از] حور العین؛

﴿كَأَمْثَالِ اللُّؤْلُؤِ الْمَكْنُونِ﴾

همچون مروارید پنهان در صدف؛

﴿جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ﴾

[اینها همه،] پاداش اعمالشان است.

﴿لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا تَأْثِيمًا﴾

در آنجا [سخن] یاوه و گناه‏آلودی نخواهند شنید؛

﴿إِلَّا قِيلًا سَلَامًا سَلَامًا﴾

مگر سلام و درود [فرشتگان و بهشتیان].

﴿وَأَصْحَابُ الْيَمِينِ مَا أَصْحَابُ الْيَمِينِ﴾

و [اما] سعادتمندان؛ چه سعادتمندانی!

﴿فِي سِدْرٍ مَخْضُودٍ﴾

در کنار درختان بی‌خارِ سدر [هستند]؛

﴿وَطَلْحٍ مَنْضُودٍ﴾

و درختان موز با خوشه‏هاى برهم‌نشسته

﴿وَظِلٍّ مَمْدُودٍ﴾

با سایه‏اى گسترده

﴿وَمَاءٍ مَسْكُوبٍ﴾

و آبِ همواره روان؛

﴿وَفَاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ﴾

و میوه‏هاى فراوان

﴿لَا مَقْطُوعَةٍ وَلَا مَمْنُوعَةٍ﴾

كه نه تمام می‏شود و نه ممنوع می‏گردد،

﴿وَفُرُشٍ مَرْفُوعَةٍ﴾

و بسترهای برافراشته [و ارزشمند]

﴿إِنَّا أَنْشَأْنَاهُنَّ إِنْشَاءً﴾

و همسرانى که با آفرینشى ویژه پدید آوردیم [که زیبایی و جوانیِ جاودان دارند]؛

﴿فَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْكَارًا﴾

همواره دوشیزه‌اند

﴿عُرُبًا أَتْرَابًا﴾

و شوهردوستانی هم‌سن‌وسال هستند.

﴿لِأَصْحَابِ الْيَمِينِ﴾

[همۀ این نعمت‏ها،] براى سعادتمندان است

﴿ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ﴾

كه برخی از آنان در زمرۀ پیشینیان

﴿وَثُلَّةٌ مِنَ الْآخِرِينَ﴾

و برخی دیگر در زمرۀ متأخران هستند.

﴿وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ﴾

و [اما] تیره‌بختان؛ چه تیره‌بختانی!

﴿فِي سَمُومٍ وَحَمِيمٍ﴾

در میان باد زهرآگین و آب جوشان قرار دارند

﴿وَظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ﴾

و سایه‌هایى از دود سیاه

﴿لَا بَارِدٍ وَلَا كَرِيمٍ﴾

كه نه خنک است و نه خوش.

﴿إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَٰلِكَ مُتْرَفِينَ﴾

آنان در دنیا ثروتمند و سرکش بودند

﴿وَكَانُوا يُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظِيمِ﴾

و بر گناه بزرگِ [شرک] اصرار می‌ورزیدند؛

﴿وَكَانُوا يَقُولُونَ أَئِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ﴾

و می‌گفتند: «آیا هنگامی که مردیم و خاک و استخوان شدیم، برانگیخته خواهیم شد؟

﴿أَوَآبَاؤُنَا الْأَوَّلُونَ﴾

آیا نیاکان ما [نیز برانگیخته می‌شوند]؟»

﴿قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِينَ وَالْآخِرِينَ﴾

[ای پیامبر، به کافران] بگو: «بی‌تردید، گذشتگان و آیندگان،

﴿لَمَجْمُوعُونَ إِلَىٰ مِيقَاتِ يَوْمٍ مَعْلُومٍ﴾

همه در وعده‌گاهِ قیامت جمع خواهند شد».

﴿ثُمَّ إِنَّكُمْ أَيُّهَا الضَّالُّونَ الْمُكَذِّبُونَ﴾

آنگاه شما، اى گمراهان تكذیب‌كننده،

﴿لَآكِلُونَ مِنْ شَجَرٍ مِنْ زَقُّومٍ﴾

قطعاً از [میوۀ] درخت زَقّوم خواهید خورد؛

﴿فَمَالِئُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ﴾

و شکم‏ها را از آن انباشته مى‏كنید؛

﴿فَشَارِبُونَ عَلَيْهِ مِنَ الْحَمِيمِ﴾

آنگاه روی آن، آب جوشان مى‌نوشید؛

﴿فَشَارِبُونَ شُرْبَ الْهِيمِ﴾

همچون شترانِ عطش‌زده.

﴿هَٰذَا نُزُلُهُمْ يَوْمَ الدِّينِ﴾

این پذیرایىِ آنان در روز جزاست.

﴿نَحْنُ خَلَقْنَاكُمْ فَلَوْلَا تُصَدِّقُونَ﴾

ماییم كه شما را [از هیچ] آفریده‏ایم؛ پس چرا [آفرینشِ دوباره را] باور ندارید؟‏

﴿أَفَرَأَيْتُمْ مَا تُمْنُونَ﴾

آیا به نطفه‌ای که [در رحِم همسرانتان] می‌ریزید، توجه كرده‏اید؟

﴿أَأَنْتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخَالِقُونَ﴾

آیا شما آن را مى‏آفرینید یا ما آفریننده‏اش هستیم؟

﴿نَحْنُ قَدَّرْنَا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ﴾

ما مرگ را در میان شما مقدر کردیم و ناتوان نیستیم‏

﴿عَلَىٰ أَنْ نُبَدِّلَ أَمْثَالَكُمْ وَنُنْشِئَكُمْ فِي مَا لَا تَعْلَمُونَ﴾

كه امثال شما را جایگزین [خودتان] كنیم و شما را به گونه‏اى كه از آن بى‌خبرید، [در آفرینشى نو] پدید آوریم.

﴿وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَةَ الْأُولَىٰ فَلَوْلَا تَذَكَّرُونَ﴾

شما كه از آفرینش نخستین به روشنى آگاه شده‏اید، چرا [به یاد آخرت نمی‌افتید و] پند نمی‌گیرید؟

﴿أَفَرَأَيْتُمْ مَا تَحْرُثُونَ﴾

آیا به دانه‏هایى كه مى‏كارید، توجه كرده‏اید؟

﴿أَأَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ﴾

آیا شما هستید كه آن را مى‏رویانید یا ما رویاننده‏ایم؟

﴿لَوْ نَشَاءُ لَجَعَلْنَاهُ حُطَامًا فَظَلْتُمْ تَفَكَّهُونَ﴾

اگر مى‏خواستیم، آن را خاشاک مى‏كردیم؛ چنان كه شگفت‏زده شوید.

﴿إِنَّا لَمُغْرَمُونَ﴾

[و چنان آن را نابود می‌کردیم که بگویید:] «ما زیان کرده‌ایم؛

﴿بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ﴾

بلكه همه چیز را از دست داده‏ایم

﴿أَفَرَأَيْتُمُ الْمَاءَ الَّذِي تَشْرَبُونَ﴾

آیا به آبى كه مى‌نوشید توجه كرده‏اید؟

﴿أَأَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ﴾

آیا شما آن را از ابر فروباریدید یا ما فرودآورندۀ آن هستیم.

﴿لَوْ نَشَاءُ جَعَلْنَاهُ أُجَاجًا فَلَوْلَا تَشْكُرُونَ﴾

اگر مى‏خواستیم، آن را شور و تلخ مى‏کردیم؛ پس چرا شکر به جای نمی‏آورید؟

﴿أَفَرَأَيْتُمُ النَّارَ الَّتِي تُورُونَ﴾

آیا به آتشى كه مى‏افروزید توجه كرده‏اید؟

﴿أَأَنْتُمْ أَنْشَأْتُمْ شَجَرَتَهَا أَمْ نَحْنُ الْمُنْشِئُونَ﴾

آیا شما درختش را آفریده‌اید یا ما آفریده‌ایم؟

﴿نَحْنُ جَعَلْنَاهَا تَذْكِرَةً وَمَتَاعًا لِلْمُقْوِينَ﴾

ما این آتش را وسیلۀ یادآورى [عذاب دوزخ] و مایۀ برخوردارى [و راحتی] مسافران قرار داده‏ایم.

﴿فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ﴾

پس [ای پیامبر،] به نام پروردگارِ بزرگت تسبیح گوى [و او را به پاکی یاد کن].

﴿۞ فَلَا أُقْسِمُ بِمَوَاقِعِ النُّجُومِ﴾

سوگند به جایگاه ستارگان

﴿وَإِنَّهُ لَقَسَمٌ لَوْ تَعْلَمُونَ عَظِيمٌ﴾

که اگر بدانید، سوگند بزرگی است.

﴿إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ﴾

كه این [گفتار]، قرآنى گرانقدر است؛

﴿فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ﴾

در لوح محفوظ قرار دارد

﴿لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ﴾

جز فرشتگان پاک‏سیرت، کسی [آن را نمی‌بیند و] به آن دسترسی ندارد.

﴿تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ﴾

از سوی پروردگار جهانیان نازل شده است.

﴿أَفَبِهَٰذَا الْحَدِيثِ أَنْتُمْ مُدْهِنُونَ﴾

آیا این سخن را سبک مى‏شمارید؟

﴿وَتَجْعَلُونَ رِزْقَكُمْ أَنَّكُمْ تُكَذِّبُونَ﴾

و به جای شکرِ روزی‏هایی که به شما داده شده است، آن را دروغ می‌پندارید؟

﴿فَلَوْلَا إِذَا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ﴾

آنگاه كه [جان نزدیكانتان] به گلوگاه مى‏رسد

﴿وَأَنْتُمْ حِينَئِذٍ تَنْظُرُونَ﴾

و شما در آن هنگام نظاره مى‏كنید

﴿وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْكُمْ وَلَٰكِنْ لَا تُبْصِرُونَ﴾

و ما از شما به او نزدیک‌تریم؛ ولى نمى‏بینید.

﴿فَلَوْلَا إِنْ كُنْتُمْ غَيْرَ مَدِينِينَ﴾

اگر هرگز در برابر اعمالتان جزا داده نمی‌شوید [و قیامتی نیست]،

﴿تَرْجِعُونَهَا إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ﴾

و اگر راست مى‏گویید، چرا جانش را بازنمى‏گردانید؟

﴿فَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ﴾

اما اگر او در زمرۀ مقرّبان باشد،

﴿فَرَوْحٌ وَرَيْحَانٌ وَجَنَّتُ نَعِيمٍ﴾

در آرامش و گشایش و بهشت پرنعمت است؛

﴿وَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ﴾

و اگر در زمرۀ سعادتمندان باشد،

﴿فَسَلَامٌ لَكَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ﴾

[به او گفته می‌شود:] «سلامت و امنیت بر تو باد، که از سعادتمندان هستی»؛

﴿وَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنَ الْمُكَذِّبِينَ الضَّالِّينَ﴾

اما اگر از تکذیب‌کنندگان گمراه [و در زمرۀ تیره‌بختان] باشد،

﴿فَنُزُلٌ مِنْ حَمِيمٍ﴾

با آب جوشان [از او] پذیرایی می‌شود

﴿وَتَصْلِيَةُ جَحِيمٍ﴾

و به [آتش] دوزخ در‌می‌آید.

﴿إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ حَقُّ الْيَقِينِ﴾

این [وعدۀ پاداش و عذاب،] یقیناً حقیقت دارد [و تردیدی در آن نیست].

﴿فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ﴾

پس [ای پیامبر،] با [ذکرِ] نامِ پروردگار بزرگت [او را] تسبیح گوی.

الواقعة