تفسير سورة الحاقة

الترجمة الفارسية للمختصر في تفسير القرآن الكريم

الترجمة الفارسية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ الْحَاقَّةُ﴾

الله لحظۀ رستاخیز را که بر همگی واقع می‌شود ذکر می‌کند.

﴿مَا الْحَاقَّةُ﴾

سپس اهمیت آن را با این سوال بالا می‌برد: این رخداد واقعی و راستین چیست؟

﴿وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْحَاقَّةُ﴾

و تو چه می‌دانی که این رخداد راستین چیست؟

﴿كَذَّبَتْ ثَمُودُ وَعَادٌ بِالْقَارِعَةِ﴾

ثمود قوم صالح علیه السلام، و عاد قوم هود علیه السلام قیامت که مردم را از شدت مناظر ترسناکش در هم می‌کوبد تکذیب کردند.

﴿فَأَمَّا ثَمُودُ فَأُهْلِكُوا بِالطَّاغِيَةِ﴾

اما ثمود را الله با فریادی بی‌نهایت سخت و هولناک نابود کرده است.

﴿وَأَمَّا عَادٌ فَأُهْلِكُوا بِرِيحٍ صَرْصَرٍ عَاتِيَةٍ﴾

و عاد را الله با بادی بسیار سرد و سخت که بر آنها به نهایت سختی رسید نابود کرده است.

﴿سَخَّرَهَا عَلَيْهِمْ سَبْعَ لَيَالٍ وَثَمَانِيَةَ أَيَّامٍ حُسُومًا فَتَرَى الْقَوْمَ فِيهَا صَرْعَىٰ كَأَنَّهُمْ أَعْجَازُ نَخْلٍ خَاوِيَةٍ﴾

الله به مدت هفت شب و هشت روز این باد را بر آنها فرستاد که همگی‌شان را با هم نابود کرد، و آن قوم را در خانه‌های‌شان نابودشده و افتاده بر زمین می‌دیدی؛ گویی پس از نابودی، تنه‌های پوسیدۀ درختان خرما هستند که بر زمین افتاده‌اند.

﴿فَهَلْ تَرَىٰ لَهُمْ مِنْ بَاقِيَةٍ﴾

پس آیا پس از اینکه عذاب به آنها رسید حتی یک نفر از آنها را باقی می‌بینی؟!

﴿وَجَاءَ فِرْعَوْنُ وَمَنْ قَبْلَهُ وَالْمُؤْتَفِكَاتُ بِالْخَاطِئَةِ﴾

و فرعون و امت‌های پیش از او، و شهرهایی که با زیر و رو شدن، عذاب شدند، یعنی قوم لوط، خطاهایی از شرک و گناهان مرتکب شدند.

﴿فَعَصَوْا رَسُولَ رَبِّهِمْ فَأَخَذَهُمْ أَخْذَةً رَابِيَةً﴾

و تمامی آنها از فرمان رسول‌شان که به‌سوی آنها فرستاده شد سرپیچی نمودند و او را تکذیب کردند، و الله آنها را به گرفتنی افزون بر آنچه نابودی‌شان با آن کامل می‌شود فرو گرفت.

﴿إِنَّا لَمَّا طَغَى الْمَاءُ حَمَلْنَاكُمْ فِي الْجَارِيَةِ﴾

به‌راستی‌که ما وقتی آب از حد خود در ارتفاع فراتر رفت کسانی را که شما از پشت آنها هستید در کشتی جاری‌ای که نوح علیه السلام آن را به فرمان ما ساخت سوار کردیم، پس شما سوار آن بودید.

﴿لِنَجْعَلَهَا لَكُمْ تَذْكِرَةً وَتَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ﴾

تا این کشتی و قصه‌اش را اندرزی قرار دهیم که بر نابودی کافران، و نجات‌یافتن مؤمنان به آن استدلال می‌شود، و گوش‌هایی که آنچه را می‌شنوند حفظ می‌کنند آن را نگاه دارند.

﴿فَإِذَا نُفِخَ فِي الصُّورِ نَفْخَةٌ وَاحِدَةٌ﴾

پس آن‌گاه که فرشتۀ مأمور دمیدن در صور یک بار (یعنی برای بار دوم) بدمد.

﴿وَحُمِلَتِ الْأَرْضُ وَالْجِبَالُ فَدُكَّتَا دَكَّةً وَاحِدَةً﴾

و زمین و کوه‌ها بالا برده شوند، آن‌گاه یکباره و به شدت کوبیده شوند و اجزای زمین و اجزای کوه‌هایش از هم پاشیده شود.

﴿فَيَوْمَئِذٍ وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ﴾

روزی‌که تمام این موارد رخ می‌دهد قیامت برپا می‌گردد.

﴿وَانْشَقَّتِ السَّمَاءُ فَهِيَ يَوْمَئِذٍ وَاهِيَةٌ﴾

و در آن روز آسمان برای نزول فرشتگان از آن می‌شکافد، و بعد از اینکه محکم و منسجم بود در آن روز سست و ضعیف می‌شود.

﴿وَالْمَلَكُ عَلَىٰ أَرْجَائِهَا ۚ وَيَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ يَوْمَئِذٍ ثَمَانِيَةٌ﴾

و فرشتگان در اطراف و کناره‌های آسمان هستند، و در آن روز بزرگ هشت فرشتۀ مقرب، عرش پروردگارت را برمی‌دارند.

﴿يَوْمَئِذٍ تُعْرَضُونَ لَا تَخْفَىٰ مِنْكُمْ خَافِيَةٌ﴾

- ای مردم- در آن روز بر الله عرضه می‌شوید، از شما هیچ امر پنهانی، هرچه که باشد، بر الله پوشیده نمی‌ماند، بلکه الله از آن آگاه و مطلع است.

﴿فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَيَقُولُ هَاؤُمُ اقْرَءُوا كِتَابِيَهْ﴾

اما هرکس نامۀ اعمالش به دست راست او داده شود از شادی و سرور می‌گوید: نامۀ اعمالم را بگیرید و بخوانید.

﴿إِنِّي ظَنَنْتُ أَنِّي مُلَاقٍ حِسَابِيَهْ﴾

به‌راستی‌که من در دنیا دانستم و یقین کردم که برانگیخته می‌شوم، و به جزایم می‌رسم.

﴿فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَاضِيَةٍ﴾

پس او به‌سبب نعمت‌های جاویدانی که می‌بیند در زندگی خوشی قرار دارد.

﴿فِي جَنَّةٍ عَالِيَةٍ﴾

در بهشتی که مکان و جایگاه والایی دارد.

﴿قُطُوفُهَا دَانِيَةٌ﴾

میوه‌هایش برای کسی‌که آنها را می‌خورد نزدیک و قابل دسترس است.

﴿كُلُوا وَاشْرَبُوا هَنِيئًا بِمَا أَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخَالِيَةِ﴾

برای گرامی‌ داشتن آنها گفته می‌شود: به‌سبب اعمال صالحی که در روزهای گذشته در دنیا از پیش فرستاده‌اید بدون هیچ آزاری در خوردن و نوشیدن بخورید و بنوشید.

﴿وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِشِمَالِهِ فَيَقُولُ يَا لَيْتَنِي لَمْ أُوتَ كِتَابِيَهْ﴾

و اما کسی‌که نامۀ اعمالش به دست چپ او داده شود، از پشیمانی زیاد می‌گوید: کاش نامۀ اعمالم را به‌سبب اعمال بدی که در آن است و مستوجب عذابم هستند دریافت نکرده بودم.

﴿وَلَمْ أَدْرِ مَا حِسَابِيَهْ﴾

و ای کاش نمی‌دانستم که چه حسابی دارم.

﴿يَا لَيْتَهَا كَانَتِ الْقَاضِيَةَ﴾

ای کاش پس از مرگم هرگز برانگیخته نمی‌شدم.

﴿مَا أَغْنَىٰ عَنِّي مَالِيَهْ ۜ﴾

مالم ذره‌ای از عذاب الله از من دفع نکرد.

﴿هَلَكَ عَنِّي سُلْطَانِيَهْ﴾

حجت و توان و مقامی که بر آن تکیه می‌کردم از دستم رفت.

﴿خُذُوهُ فَغُلُّوهُ﴾

و گفته می‌شود: - ای فرشتگان- او را بگیرید و دستش را به گردنش ببندید.

﴿ثُمَّ الْجَحِيمَ صَلُّوهُ﴾

سپس او را در جهنم افکنید تا از حرارتش رنج بَرَد.

﴿ثُمَّ فِي سِلْسِلَةٍ ذَرْعُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعًا فَاسْلُكُوهُ﴾

سپس او را در زنجیری که طولش هفتاد ذراع است درآورید.

﴿إِنَّهُ كَانَ لَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ الْعَظِيمِ﴾

زیرا او به الله عظیم ایمان نمی‌آورد.

﴿وَلَا يَحُضُّ عَلَىٰ طَعَامِ الْمِسْكِينِ﴾

و دیگران را بر اِطعام مسکین تشویق نمی‌کرد.

﴿فَلَيْسَ لَهُ الْيَوْمَ هَاهُنَا حَمِيمٌ﴾

پس در روز قیامت خویشاوندی ندارد که عذاب را از او دفع کند.

﴿وَلَا طَعَامٌ إِلَّا مِنْ غِسْلِينٍ﴾

و خوارکی ندارد که از آن تغذیه کند جز عصارۀ بدن‌های جهنمیان.

﴿لَا يَأْكُلُهُ إِلَّا الْخَاطِئُونَ﴾

این خوراک را نمی‌خورند مگر گناهکاران و نافرمانان.

﴿فَلَا أُقْسِمُ بِمَا تُبْصِرُونَ﴾

الله به آنچه که می‌بینید سوگند یاد فرمود.

﴿وَمَا لَا تُبْصِرُونَ﴾

و به آنچه که نمی‌بینید سوگند یاد فرمود.

﴿إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ﴾

که قرآن به‌طور قطع کلام الله است، و رسول گرامی‌اش آن را بر مردم می‌خواند.

﴿وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَاعِرٍ ۚ قَلِيلًا مَا تُؤْمِنُونَ﴾

و سخن شاعری نیست؛ زیرا به نظم شعر نیست، چه کم ایمان می‌آورید.

﴿وَلَا بِقَوْلِ كَاهِنٍ ۚ قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ﴾

و سخن کاهنی نیست، زیرا سخن کاهنان در مغایرت با این قرآن است، چه کم پند می‌پذیرید.

﴿تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ﴾

بلکه نازل‌شده‌ای از جانب پروردگار تمام مخلوقات است.

﴿وَلَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنَا بَعْضَ الْأَقَاوِيلِ﴾

و اگر محمد صلی الله علیه وسلم برخی گفته‌هایی که ما آنها را نقل نکرده‌ایم به ما نسبت داده بود.

﴿لَأَخَذْنَا مِنْهُ بِالْيَمِينِ﴾

به‌طور قطع از او انتقام می‌گرفتیم و او را به قوت و قدرتی از جانب خویش فرو می‌گرفتیم.

﴿ثُمَّ لَقَطَعْنَا مِنْهُ الْوَتِينَ﴾

سپس به‌طور قطع رگ متصل به قلبش را می‌بریدیم.

﴿فَمَا مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ عَنْهُ حَاجِزِينَ﴾

آن‌گاه هیچ‌یک از شما او را در برابر ما محافظت نمی‌کرد، پس بعید است که به خاطر شما به دروغ بر ما سخن نسبت داده باشد.

﴿وَإِنَّهُ لَتَذْكِرَةٌ لِلْمُتَّقِينَ﴾

و همانا قرآن به‌طور قطع، اندرزی است برای کسانی‌که با اجرای اوامر و اجتناب از نواهی پروردگارشان از او تعالی می‌ترسند.

﴿وَإِنَّا لَنَعْلَمُ أَنَّ مِنْكُمْ مُكَذِّبِينَ﴾

و همانا ما به‌طور قطع می‌دانیم که برخی از میان شما این قرآن را تکذیب می‌کنند.

﴿وَإِنَّهُ لَحَسْرَةٌ عَلَى الْكَافِرِينَ﴾

و تکذیب قرآن به‌طور قطع پشیمانی بزرگی در روز قیامت در پی دارد.

﴿وَإِنَّهُ لَحَقُّ الْيَقِينِ﴾

و قرآن مسلّماً همان حقیقت و امری یقینی است که بدون هیچ شک و تردیدی از جانب الله نازل شده است.

﴿فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ﴾

پس - ای رسول- پروردگارت را از آنچه که سزاوارش نیست منزه بدان، و نام پروردگار بزرگت را یاد کن.

الحاقة