تفسير سورة الفجر

الترجمة الفارسية للمختصر في تفسير القرآن الكريم

الترجمة الفارسية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ وَالْفَجْرِ﴾

الله سبحانه به سپیده‌دم سوگند یاد فرمود.

﴿وَلَيَالٍ عَشْرٍ﴾

و به ده شب اول ذوالحجه سوگند یاد فرمود.

﴿وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ﴾

و به اشیاء زوج و فرد سوگند یاد فرمود.

﴿وَاللَّيْلِ إِذَا يَسْرِ﴾

و به شب آن‌گاه که بیاید، و ادامه یابد و پشت کند سوگند یاد فرمود، جواب این سوگندها این است که: به‌طور قطع در قبال اعمال‌تان مجازات خواهید شد.

﴿هَلْ فِي ذَٰلِكَ قَسَمٌ لِذِي حِجْرٍ﴾

آیا در موارد مذکور سوگندی هست که خردمند را قانع سازد؟!

﴿أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ﴾

- ای رسول- آیا ندانسته‌ای که پروردگارت با عاد قوم هود علیه السلام آن‌گاه که رسولش را تکذیب کردند چه کرد؟!

﴿إِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ﴾

قبیلۀ عاد به جدشان اِرَم صاحب ستون‌ها و قامت بلند منسوب است.

﴿الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِي الْبِلَادِ﴾

که الله مانندش را در شهرها نساخته بود.

﴿وَثَمُودَ الَّذِينَ جَابُوا الصَّخْرَ بِالْوَادِ﴾

و آیا ندانسته‌ای که پروردگارت با ثمود قوم صالح علیه السلام چه کرد؟ کسانی‌که صخره‌های کوه‌ها را شکافتند و از آنها خانه‌هایی سنگی ساختند.

﴿وَفِرْعَوْنَ ذِي الْأَوْتَادِ﴾

و آیا ندانسته‌ای که پروردگارت با فرعون که میخ‌هایی داشت که مردم را با آنها عذاب می‌کرد چه کرد؟

﴿الَّذِينَ طَغَوْا فِي الْبِلَادِ﴾

هر یک از اینها در سرزمین خویش بیش از حد گردنکشی و ستم کردند.

﴿فَأَكْثَرُوا فِيهَا الْفَسَادَ﴾

و در آنجا با کفر و گناهانی که منتشر کردند زیاد فساد برپا کردند.

﴿فَصَبَّ عَلَيْهِمْ رَبُّكَ سَوْطَ عَذَابٍ﴾

پس الله عذاب سخت خویش را بر آنها چشاند، و آنها را از زمین برکند.

﴿إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصَادِ﴾

- ای رسول- به‌راستی‌که پروردگارت در کمین و مراقب اعمال مردم است؛ تا هرکس را که نیکوکاری کند به بهشت، و هرکس را که بدی کند با جهنم جزا دهد.

﴿فَأَمَّا الْإِنْسَانُ إِذَا مَا ابْتَلَاهُ رَبُّهُ فَأَكْرَمَهُ وَنَعَّمَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَكْرَمَنِ﴾

اما انسان طبیعتاً هرگاه پروردگارش او را بیازماید و گرامی بدارد، و مال و فرزندان و مقام به او ببخشد، گمان می‌کند که این امر به خاطر کرامتی است که نزد الله دارد، پس می‌گوید: پروردگارم به خاطر استحقاقی که دارم مرا گرامی داشت.

﴿وَأَمَّا إِذَا مَا ابْتَلَاهُ فَقَدَرَ عَلَيْهِ رِزْقَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَهَانَنِ﴾

و اما هرگاه او را بیازماید و روزی‌اش را بر او تنگ گرداند، گمان می‌کند که این امر به خاطر خواری او در برابر پروردگارش است پس می‌گوید: پروردگارم مرا خوار کرده است.

﴿كَلَّا ۖ بَلْ لَا تُكْرِمُونَ الْيَتِيمَ﴾

هرگز، امر این‌گونه نیست که این انسان تصور می‌کند که نعمت‌ها دلیل رضایت الله از بنده‌اش و مصیبت‌ها دلیل خواری بنده نزد پروردگارش است، بلکه واقعیت این است که از روزی‌ای که الله به شما عطا کرده است یتیم را گرامی نمی‌دارید.

﴿وَلَا تَحَاضُّونَ عَلَىٰ طَعَامِ الْمِسْكِينِ﴾

و یکدیگر را بر اِطعام فقیری که چیزی برای خوردن نمی‌یابد تشویق نمی‌کنید.

﴿وَتَأْكُلُونَ التُّرَاثَ أَكْلًا لَمًّا﴾

و حقوق زنان و یتیمان ضعیف را بسیار و بدون رعایت حلال‌ بودنش می‌خورید.

﴿وَتُحِبُّونَ الْمَالَ حُبًّا جَمًّا﴾

و مال را بسیار دوست دارید، و از سر زیاده‌خواهی آن، به انفاق در راه الله بخل می‌ورزید.

﴿كَلَّا إِذَا دُكَّتِ الْأَرْضُ دَكًّا دَكًّا﴾

سزاوار نیست که چنین کنید، و به یاد آورید آن‌گاه که زمین به شدت به حرکت می‌افتد و لرزانده می‌شود.

﴿وَجَاءَ رَبُّكَ وَالْمَلَكُ صَفًّا صَفًّا﴾

و - ای رسول- پروردگارت برای داوری میان بندگانش می‌آید، و فرشتگان صف در صف می‌آیند.

﴿وَجِيءَ يَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ ۚ يَوْمَئِذٍ يَتَذَكَّرُ الْإِنْسَانُ وَأَنَّىٰ لَهُ الذِّكْرَىٰ﴾

و در آن روز جهنم آورده می‌شود درحالی‌که هفتاد هزار افسار دارد، و همراه هر افسار هفتاد هزار فرشته هستند که آن را می‌کِشَند، در آن روز انسان آنچه را در حق الله کوتاهی کرده است به یاد می‌آورد، ولی یادآوری در آن روز کی به او سودی می‌رساند؛ زیرا روز جزا است نه روز عمل؟!

﴿يَقُولُ يَا لَيْتَنِي قَدَّمْتُ لِحَيَاتِي﴾

از پشیمانی زیاد می‌گوید: کاش برای زندگی اخروی خویش که همان زندگی حقیقی است اعمال صالح از پیش فرستاده بودم.

﴿فَيَوْمَئِذٍ لَا يُعَذِّبُ عَذَابَهُ أَحَدٌ﴾

در آن روز هیچ‌کس مانند عذاب الله عذاب نمی‌کند؛ زیرا عذاب او تعالی سخت‌تر و ماندگارتر است.

﴿وَلَا يُوثِقُ وَثَاقَهُ أَحَدٌ﴾

و مانند به بندکشیدن کافران توسط او تعالی در آن روز، هیچ‌کس در زنجیرها به بند نمی‌کشد.

﴿يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ﴾

و اما هنگام مرگ و در روز قیامت به نفس مؤمن گفته می‌شود: ای نفس آسوده‌خاطر به ایمان و عمل صالح.

﴿ارْجِعِي إِلَىٰ رَبِّكِ رَاضِيَةً مَرْضِيَّةً﴾

به‌سبب آن‌که به ثواب بزرگی دست یافتی راضی از پروردگارت، و به‌سبب عمل صالحی که داشتی مورد رضایت نزد او تعالی، به‌سوی او تعالی بازگرد.

﴿فَادْخُلِي فِي عِبَادِي﴾

پس در زمرۀ بندگان صالح من درآی.

﴿وَادْخُلِي جَنَّتِي﴾

و همراه آنها در بهشت من که برای‌شان آماده ساخته‌ام وارد شو.

الفجر