تفسير سورة الصافات

الترجمة الفارسية - دار الإسلام

ترجمة معاني القرآن الكريم باللغة الفارسية ترجمها فريق عمل اللغة الفارسية بموقع دار الإسلام.

﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ وَالصَّافَّاتِ صَفًّا﴾

سوگند به فرشتگان صف‌به‌صف [که برای عبادت پروردگار ایستاده‌اند]

﴿فَالزَّاجِرَاتِ زَجْرًا﴾

و سوگند به فرشتگانی که ابرها را می‌رانند

﴿فَالتَّالِيَاتِ ذِكْرًا﴾

و سوگند به فرشتگانی که قرآن تلاوت می‌کنند

﴿إِنَّ إِلَٰهَكُمْ لَوَاحِدٌ﴾

[که] بی‌تردید، معبود شما یکتاست.

﴿رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَرَبُّ الْمَشَارِقِ﴾

[همان] پروردگار آسمان‏ها و زمین و آنچه میان آنهاست و پروردگار [خورشید در غروب‏گاه‏ها و] طلوع‏گاه‏ها.

﴿إِنَّا زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِزِينَةٍ الْكَوَاكِبِ﴾

به راستی که ما آسمان دنیا را با زیورِ ستارگان آراستیم

﴿وَحِفْظًا مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ مَارِدٍ﴾

و آن را از [دسترس] هر شیطان سرکشی حفظ کردیم.

﴿لَا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلَىٰ وَيُقْذَفُونَ مِنْ كُلِّ جَانِبٍ﴾

[آن شیاطین، هرگز] نمی‌توانند [سخنان فرشتگان] عالم بالا را بشنوند و از هر سو [با شهاب‏های آتشین] تیرباران می‌شوند.

﴿دُحُورًا ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ وَاصِبٌ﴾

[از ورود آنان، به عالم فرشتگان جلوگیری می‌شود و همواره به] عقب رانده می‌شوند و عذابی جاودان [در پیش] دارند؛

﴿إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ ثَاقِبٌ﴾

مگر کسی [از شیاطین] که ناگهان چیزی [از گفتگوی فرشتگان را] برباید که [در این صورت،] شهابی درخشان او را دنبال می‌کند.

﴿فَاسْتَفْتِهِمْ أَهُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمْ مَنْ خَلَقْنَا ۚ إِنَّا خَلَقْنَاهُمْ مِنْ طِينٍ لَازِبٍ﴾

از آنان [= کافران] بپرس که آیا آفرینش [پیکرهای] آنان سخت‌تر است یا آنچه که ما [از زمین و آسمان‏ها و جهان بیکران] آفریده‏ایم؛ [در حالی که] ما آنها از گِلى [بی‌ارزش و] چسبنده پدید آوردیم.

﴿بَلْ عَجِبْتَ وَيَسْخَرُونَ﴾

تو [از انکار آنان] در شگفتی و آنها [نیز سخنانت را دربارۀ قیامت] مسخره می‌کنند.

﴿وَإِذَا ذُكِّرُوا لَا يَذْكُرُونَ﴾

و چون پند داده ‌شوند، نمی‌پذیرند.

﴿وَإِذَا رَأَوْا آيَةً يَسْتَسْخِرُونَ﴾

و چون نشانه‌ای [در مورد راستگویی پیامبر] می‌بینند، [آن را] به تمسخر می‌گیرند

﴿وَقَالُوا إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ﴾

و می‌گویند: «این [قرآن، چیزی] نیست، مگر جادویی آشکار.

﴿أَإِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ﴾

آیا هنگامی که مردیم و خاک و استخوان شدیم، برانگیخته خواهیم شد؟

﴿أَوَآبَاؤُنَا الْأَوَّلُونَ﴾

آیا پدران ما [نیز برانگیخته می‌شوند]؟»

﴿قُلْ نَعَمْ وَأَنْتُمْ دَاخِرُونَ﴾

بگو: «آری؛ شما در حالی که خوار هستید [زنده می‌شوید]».

﴿فَإِنَّمَا هِيَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ فَإِذَا هُمْ يَنْظُرُونَ﴾

[وقوع قیامت،] تنها با یک بانگ [سهمناک] است و ناگهان [همه از قبرها بیرون می‌آیند و در انتظار دستور پروردگار، وحشت قیامت را] نظاره می‌کنند.

﴿وَقَالُوا يَا وَيْلَنَا هَٰذَا يَوْمُ الدِّينِ﴾

و می‌گویند: «وای بر ما! این [همان] روز جزاست».

﴿هَٰذَا يَوْمُ الْفَصْلِ الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ﴾

[گفته می‌شود: «آری،] این همان روز داوری است که آن را انکار می‌کردید».

﴿۞ احْشُرُوا الَّذِينَ ظَلَمُوا وَأَزْوَاجَهُمْ وَمَا كَانُوا يَعْبُدُونَ﴾

[به فرشتگان گفته می‌شود:] «گرد آورید کسانی را که [با شرک به خویش] ستم کرده‌اند با [همفکران و] همانندهایشان و آنچه عبادت می‏کردند

﴿مِنْ دُونِ اللَّهِ فَاهْدُوهُمْ إِلَىٰ صِرَاطِ الْجَحِيمِ﴾

به جاى الله؛ و آنان را به راه دوزخ هدایت کنید».

﴿وَقِفُوهُمْ ۖ إِنَّهُمْ مَسْئُولُونَ﴾

و آنان را نگه دارید که قطعاً [پیش از رفتن به دوزخ] بازخواست خواهند شد.

﴿مَا لَكُمْ لَا تَنَاصَرُونَ﴾

[از دوزخیان می‌پرسند:] «چرا [مانند دنیا] از یكدیگر حمایت نمى‏كنید؟»

﴿بَلْ هُمُ الْيَوْمَ مُسْتَسْلِمُونَ﴾

بلکه امروز [همگی] تسلیم [امرِ پروردگار] هستند.

﴿وَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ يَتَسَاءَلُونَ﴾

و سرزنش‌کنان به یکدیگر رو می‌کنند

﴿قَالُوا إِنَّكُمْ كُنْتُمْ تَأْتُونَنَا عَنِ الْيَمِينِ﴾

[و به رهبران و بزرگان خود] می‌گویند: «شما [برای به کفر کشاندنِ ما، با ادعای دین راستین و] از موضع حق به سراغمان می‌آمدید».

﴿قَالُوا بَلْ لَمْ تَكُونُوا مُؤْمِنِينَ﴾

[رهبرانشان] می‌گویند: «[ما مقصر نیستیم؛] بلکه شما خود ایمان نداشتید؛

﴿وَمَا كَانَ لَنَا عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطَانٍ ۖ بَلْ كُنْتُمْ قَوْمًا طَاغِينَ﴾

و ما هیچ تسلطى بر شما نداشتیم؛ بلکه شما خود گروهى سرکش بودید.

﴿فَحَقَّ عَلَيْنَا قَوْلُ رَبِّنَا ۖ إِنَّا لَذَائِقُونَ﴾

[اکنون] فرمان مجازاتِ پروردگارمان بر ما محقق شده و به راستی، ما [همگی عذاب دوزخ را] خواهیم چشید.

﴿فَأَغْوَيْنَاكُمْ إِنَّا كُنَّا غَاوِينَ﴾

شما را گمراه نمودیم [چرا که] در حقیقت، خود نیز گمراه بودیم».

﴿فَإِنَّهُمْ يَوْمَئِذٍ فِي الْعَذَابِ مُشْتَرِكُونَ﴾

یقیناً آن روز [همۀ آنان] در عذاب شریکند.

﴿إِنَّا كَذَٰلِكَ نَفْعَلُ بِالْمُجْرِمِينَ﴾

بی‌تردید، ما با گناهکاران اینچنین [رفتار] می‌کنیم.

﴿إِنَّهُمْ كَانُوا إِذَا قِيلَ لَهُمْ لَا إِلَٰهَ إِلَّا اللَّهُ يَسْتَكْبِرُونَ﴾

آنان بودند كه وقتی به آنان گفته مى‏شد: «معبودی [به‏حق] جز الله نیست» سرکشی [و تکبر] می‌کردند.

﴿وَيَقُولُونَ أَئِنَّا لَتَارِكُو آلِهَتِنَا لِشَاعِرٍ مَجْنُونٍ﴾

و می‌گفتند: «آیا ما معبودانمان را به خاطر [سخن] شاعری دیوانه رها کنیم؟»

﴿بَلْ جَاءَ بِالْحَقِّ وَصَدَّقَ الْمُرْسَلِينَ﴾

[چنین نیست] بلکه او حق [= توحید] را آورده و پیامبران [پیشین] را تصدیق کرده است.

﴿إِنَّكُمْ لَذَائِقُو الْعَذَابِ الْأَلِيمِ﴾

شما [کافران] قطعاً عذاب دردناک [دوزخ] را می‌چشید.

﴿وَمَا تُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ﴾

و جز [در برابر] آنچه می‌کردید مجازات نمی‌شوید.

﴿إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ﴾

[همه عذاب می‌بینند؛] مگر بندگان مخلص الله.

﴿أُولَٰئِكَ لَهُمْ رِزْقٌ مَعْلُومٌ﴾

آنان [در پیشگاهِ پروردگار،] روزیِ مشخصی دارند:

﴿فَوَاكِهُ ۖ وَهُمْ مُكْرَمُونَ﴾

[انواع] میوه‌ها [را در اختیار خواهند داشت] و گرامی داشته می‌شوند.

﴿فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ﴾

در باغ‏های پرنعمت [بهشت]؛

﴿عَلَىٰ سُرُرٍ مُتَقَابِلِينَ﴾

در حالی که مقابل یکدیگر بر تخت‏ها [تکیه زده‌اند]؛

﴿يُطَافُ عَلَيْهِمْ بِكَأْسٍ مِنْ مَعِينٍ﴾

جامی از شراب ناب [و زلال] پیرامونشان می‌گردانند؛

﴿بَيْضَاءَ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ﴾

[شرابی روشن و] سپید که برای نوشندگانش لذت‏بخش است؛

﴿لَا فِيهَا غَوْلٌ وَلَا هُمْ عَنْهَا يُنْزَفُونَ﴾

[شرابی كه خماری و] سردردى در نوشیدنش نیست و از آن‏ مست نمی‌گردند.

﴿وَعِنْدَهُمْ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ عِينٌ﴾

و نزدشان زنانی زیباچشم است که تنها [به شوهران خود] نظر دارند [و تنها به آنها عشق می‌ورزند].

﴿كَأَنَّهُنَّ بَيْضٌ مَكْنُونٌ﴾

[زنانی که] گویی پردۀ سفید داخلی تخم [پرندگان] هستند که [از دسترس همگان] پنهان مانده‌اند.

﴿فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ يَتَسَاءَلُونَ﴾

[بهشتیان دربارۀ رخدادهای دنیا صحبت می‌کنند و] برخی از آنان پرسش‌کنان رو به برخی یکدیگر می‌کنند.

﴿قَالَ قَائِلٌ مِنْهُمْ إِنِّي كَانَ لِي قَرِينٌ﴾

یکی از آنان می‌گوید: «من [در دنیا] همنشینی داشتم.

﴿يَقُولُ أَإِنَّكَ لَمِنَ الْمُصَدِّقِينَ﴾

[او پیوسته] می‌گفت: آیا تو واقعاً [به قیامت] باور داری؟

﴿أَإِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَدِينُونَ﴾

آیا هنگامی که مُردیم و خاک و استخوان شدیم، آیا حقیقتاً [زنده می‌شویم و به خاطر کارهایمان] به ما کیفر می‌دهند؟»

﴿قَالَ هَلْ أَنْتُمْ مُطَّلِعُونَ﴾

[سپس به دوستان بهشتی‌اش] می‌گوید: «آیا [شما نیز همراه من] سر می‌کشید [تا بدانیم او کجاست]؟»

﴿فَاطَّلَعَ فَرَآهُ فِي سَوَاءِ الْجَحِيمِ﴾

آنگاه خود سر می‌کشد و او را در میان دوزخ مى‏بیند.

﴿قَالَ تَاللَّهِ إِنْ كِدْتَ لَتُرْدِينِ﴾

به وی می‌گوید: «به الله سوگند که نزدیک بود مرا [با وسوسه‌های کفرآمیزت] نابود سازی.

﴿وَلَوْلَا نِعْمَةُ رَبِّي لَكُنْتُ مِنَ الْمُحْضَرِينَ﴾

اگر نعمتِ [هدایتِ] پروردگارم نبود، من نیز از حاضرشدگان [در دوزخ] بودم».

﴿أَفَمَا نَحْنُ بِمَيِّتِينَ﴾

[آنگاه به بهشتیان می‌گوید:] «آیا ما مرگ دیگری نخواهیم داشت

﴿إِلَّا مَوْتَتَنَا الْأُولَىٰ وَمَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ﴾

جز مرگ نخستین، و عذاب نمی‌شویم؟»‏

﴿إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ﴾

به راستی که این همان کامیابی بزرگ است.

﴿لِمِثْلِ هَٰذَا فَلْيَعْمَلِ الْعَامِلُونَ﴾

اهل عمل، باید براى چنین [پاداشی] بکوشند.

﴿أَذَٰلِكَ خَيْرٌ نُزُلًا أَمْ شَجَرَةُ الزَّقُّومِ﴾

آیا این [نعمت بهشت، کریمانه‌تر و] براى پذیرایى بهتر است یا درختِ زَقّوم [در دوزخ]؟

﴿إِنَّا جَعَلْنَاهَا فِتْنَةً لِلظَّالِمِينَ﴾

بی‌تردید، ما آن درخت را مایۀ آزمایش ستمکاران [مشرک] قرار داده‌ایم [چرا که می‌گویند: «هیچ درختی در آتش نمی‌روید»].

﴿إِنَّهَا شَجَرَةٌ تَخْرُجُ فِي أَصْلِ الْجَحِيمِ﴾

در حقیقت، آن [مایۀ عذاب،] درختی است که از ژرفای دوزخ می‌روید.

﴿طَلْعُهَا كَأَنَّهُ رُءُوسُ الشَّيَاطِينِ﴾

میوه‌اش [چنان بدمنظر است که] گویى سرهاى شیاطین است.

﴿فَإِنَّهُمْ لَآكِلُونَ مِنْهَا فَمَالِئُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ﴾

آنان [= دوزخیان] از [میوه‌های تلخ] آن مى‏خورند و شکم‏ها را از آنها انباشته مى‏كنند.

﴿ثُمَّ إِنَّ لَهُمْ عَلَيْهَا لَشَوْبًا مِنْ حَمِيمٍ﴾

آنگاه بر روی این [غذای ناپاک، به جای نوشیدنی] آمیزه‌ای از آب جوشان دارند.

﴿ثُمَّ إِنَّ مَرْجِعَهُمْ لَإِلَى الْجَحِيمِ﴾

سپس یقیناً باز‌گشتشان به دوزخ است.

﴿إِنَّهُمْ أَلْفَوْا آبَاءَهُمْ ضَالِّينَ﴾

آنان پدران خود را گمراه یافتند؛

﴿فَهُمْ عَلَىٰ آثَارِهِمْ يُهْرَعُونَ﴾

و [همچنان] در پیِ آنان می‌شتافتند.

﴿وَلَقَدْ ضَلَّ قَبْلَهُمْ أَكْثَرُ الْأَوَّلِينَ﴾

و قطعاً قبل از آنان نیز بیشتر پیشینیان گمراه شدند.

﴿وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا فِيهِمْ مُنْذِرِينَ﴾

و بی‌تردید، ما هشدار‌دهندگان [بسیاری] میان آنان فرستادیم.

﴿فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُنْذَرِينَ﴾

پس بنگر که سرانجامِ هشداریافتگان چگونه بود.

﴿إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ﴾

[همه گرفتار عذاب شدند] مگر بندگان مخلص الله.

﴿وَلَقَدْ نَادَانَا نُوحٌ فَلَنِعْمَ الْمُجِيبُونَ﴾

نوح به درگاه ما دعا کرد و [ما] چه نیکو اجابت‌کننده بودیم!

﴿وَنَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ﴾

و او و خانواده‌اش را [به همراه مؤمنان] از بلای بزرگ [طوفان] نجات دادیم

﴿وَجَعَلْنَا ذُرِّيَّتَهُ هُمُ الْبَاقِينَ﴾

و [پس از طوفان، فقط پیروان مؤمن و] خانوادۀ او را [در زمین] باقی گذاشتیم

﴿وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ﴾

و در میان آیندگان [نام نیک] برایش به جا نهادیم.

﴿سَلَامٌ عَلَىٰ نُوحٍ فِي الْعَالَمِينَ﴾

سلام [و ستایش] جهانیان بر نوح باد.

﴿إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ﴾

به راستی، ما نیکوکاران را اینچنین پاداش می‌دهیم.

﴿إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ﴾

بی‌تردید، او از بندگان مؤمن ما بود.

﴿ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ﴾

آنگاه دیگران را [که در طوفان مانده بودند] غرق کردیم.

﴿۞ وَإِنَّ مِنْ شِيعَتِهِ لَإِبْرَاهِيمَ﴾

و قطعاً ابراهیم از پیروان او [= نوح] بود.

﴿إِذْ جَاءَ رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ﴾

[یاد کن از] هنگامی که وی با دلی پاک [و خالی از شرک] به [درگاه] پروردگارش آمد.

﴿إِذْ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ مَاذَا تَعْبُدُونَ﴾

آنگاه که به پدر و قومش گفت: «چه چیزی عبادت می‏کنید؟

﴿أَئِفْكًا آلِهَةً دُونَ اللَّهِ تُرِيدُونَ﴾

آیا به جای الله، این معبودان دروغین را می‌خواهید؟

﴿فَمَا ظَنُّكُمْ بِرَبِّ الْعَالَمِينَ﴾

گمانتان دربارۀ پروردگار جهانیان چیست؟»

﴿فَنَظَرَ نَظْرَةً فِي النُّجُومِ﴾

سپس نگاهی به ستارگان افکند [و اندیشید].

﴿فَقَالَ إِنِّي سَقِيمٌ﴾

و گفت: «من بیمارم [و در جشن شرکت نمی‌کنم]».

﴿فَتَوَلَّوْا عَنْهُ مُدْبِرِينَ﴾

مردم او را ترک کردند و رفتند.

﴿فَرَاغَ إِلَىٰ آلِهَتِهِمْ فَقَالَ أَلَا تَأْكُلُونَ﴾

آنگاه پنهانی نزد معبودهایشان رفت و [با تمسخر] گفت: «چیزی نمی‌خورید؟

﴿مَا لَكُمْ لَا تَنْطِقُونَ﴾

شما را چه شده است که سخن نمی‌گویید؟»

﴿فَرَاغَ عَلَيْهِمْ ضَرْبًا بِالْيَمِينِ﴾

سپس با دست راست خود ضربه‌ای [محکم] بر آنها وارد آورد [و جز بُت‌ بزرگ، همه‏ را شکست].

﴿فَأَقْبَلُوا إِلَيْهِ يَزِفُّونَ﴾

قومش شتابان به سوی او آمدند.

﴿قَالَ أَتَعْبُدُونَ مَا تَنْحِتُونَ﴾

[ابراهیم] گفت: «آیا چیزی را که خود می‌تراشید عبادت می‏کنید؟

﴿وَاللَّهُ خَلَقَكُمْ وَمَا تَعْمَلُونَ﴾

و حال آنکه الله، [هم] شما و [هم] آنچه را انجام می‌دهید آفریده است».

﴿قَالُوا ابْنُوا لَهُ بُنْيَانًا فَأَلْقُوهُ فِي الْجَحِيمِ﴾

[وقتی بُت‌پرستان از پاسخ درماندند،] گفتند: «بنایی [بلند] برایش بسازید و او را در آتش بیفکنید».

﴿فَأَرَادُوا بِهِ كَيْدًا فَجَعَلْنَاهُمُ الْأَسْفَلِينَ﴾

براى [نابودى‌] او نیرنگی خواستند و[لى] ما آنان را پست و [مغلوب‌] ساختیم [و آتش بر ابراهیم سرد و بی‌اثر شد].

﴿وَقَالَ إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَىٰ رَبِّي سَيَهْدِينِ﴾

و گفت: «من به سوى [سرزمین دیگرى براى عبادتِ] پروردگارم می‌روم [و هجرت می‏کنم] و او مرا هدایت خواهد كرد.

﴿رَبِّ هَبْ لِي مِنَ الصَّالِحِينَ﴾

پروردگارا، [فرزندی] از شایستگان به من عطا کن».

﴿فَبَشَّرْنَاهُ بِغُلَامٍ حَلِيمٍ﴾

ما [دعایش را مستجاب کردیم و] او را به تولد پسری بردبار بشارت دادیم.

﴿فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَىٰ فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانْظُرْ مَاذَا تَرَىٰ ۚ قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ ۖ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ﴾

و چون [اسماعیل] به [سن نوجوانى و] حد تلاش [و همكارى] با او [= ابراهیم] رسید، به وی گفت: پسرم، در خواب [به من وحی می‌شود و] مى‏بینم كه تو را ذبح مى‏كنم. نظرت در این باره چیست؟» [اسماعیل] گفت: «پدرجان، آنچه را به تو امر شده است انجام بده. ان شاء الله مرا [در برابر اجرای این فرمان،] شكیبا خواهی یافت».

﴿فَلَمَّا أَسْلَمَا وَتَلَّهُ لِلْجَبِينِ﴾

هنگامی که هر دو تسلیم [فرمان پروردگار] شدند و [ابراهیم] او را با گونه [بر خاک] نهاد.

﴿وَنَادَيْنَاهُ أَنْ يَا إِبْرَاهِيمُ﴾

به او ندا دادیم که: «ای ابراهیم،

﴿قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيَا ۚ إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ﴾

یقیناً که خوابت را تحقق بخشیدی». ما نیکوکاران را اینچنین پاداش می‌دهیم.

﴿إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ الْبَلَاءُ الْمُبِينُ﴾

بی‌تردید، این [خواب،] آزمایشی آشکار بود [و ابراهیم از آن سربلند بیرون آمد].

﴿وَفَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ﴾

و [جان] او را در ازای قربانی بزرگی بازخریدیم

﴿وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ﴾

و برایش در میان آیندگان [نام نیک] برایش بر جای نهادیم.

﴿سَلَامٌ عَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ﴾

سلام بر ابراهیم.

﴿كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ﴾

ما نیکوکاران را اینچنین پاداش می‌دهیم.

﴿إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ﴾

بی‌تردید، او از بندگان مؤمن ما بود.

﴿وَبَشَّرْنَاهُ بِإِسْحَاقَ نَبِيًّا مِنَ الصَّالِحِينَ﴾

و او را به [تولد] اسحاق که پیامبری از شایستگان بود بشارت دادیم.

﴿وَبَارَكْنَا عَلَيْهِ وَعَلَىٰ إِسْحَاقَ ۚ وَمِنْ ذُرِّيَّتِهِمَا مُحْسِنٌ وَظَالِمٌ لِنَفْسِهِ مُبِينٌ﴾

[ما] به او و اسحاق برکت دادیم؛ و [برخى] از افرادِ دودمانشان نیكوكار بودند و [برخى دیگر] آشكارا نسبت به خویشتن ستمکار بودند.

﴿وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَارُونَ﴾

و به راستی، بر موسی و هارون منت نهادیم

﴿وَنَجَّيْنَاهُمَا وَقَوْمَهُمَا مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ﴾

و آن دو را همراه قومشان از اندوه بزرگ [= ستم فرعون و خطر غرق شدن در نیل] نجات دادیم

﴿وَنَصَرْنَاهُمْ فَكَانُوا هُمُ الْغَالِبِينَ﴾

و یاری‌شان کردیم تا پیروز شدند

﴿وَآتَيْنَاهُمَا الْكِتَابَ الْمُسْتَبِينَ﴾

و به آن دو، کتاب روشنگر [= تورات] دادیم

﴿وَهَدَيْنَاهُمَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ﴾

و آن دو را به راه راست هدایت کردیم

﴿وَتَرَكْنَا عَلَيْهِمَا فِي الْآخِرِينَ﴾

و در میان آیندگان [نام نیک] برایشان بر جای نهادیم.

﴿سَلَامٌ عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَارُونَ﴾

سلام بر موسی و هارون.

﴿إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ﴾

ما نیکوکاران را اینچنین پاداش می‌دهیم.

﴿إِنَّهُمَا مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ﴾

بی‌تردید، آن دو از بندگان مؤمن ما بودند.

﴿وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ﴾

و قطعاً الیاس [نیز] یکی از پیامبران [ما] بود.

﴿إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَلَا تَتَّقُونَ﴾

[یاد کن از] هنگامی که او به قومش گفت: «آیا [از الله] پروا نمی‌کنید؟

﴿أَتَدْعُونَ بَعْلًا وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ﴾

آیا [نماد یا همان بتِ] «بَعل» را [به عبادت] می‌خوانید و بهترین آفریننده را رها می‌کنید؟

﴿اللَّهَ رَبَّكُمْ وَرَبَّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ﴾

الله [را ترک می‌کنید] که پروردگار شما و پروردگار پدرانتان است».

﴿فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ﴾

اما او را دروغگو انگاشتند و مسلّماً‏ [برای عذاب] احضار می‌شوند.

﴿إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ﴾

مگر بندگان مخلص الله.

﴿وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ﴾

ما در میان آیندگان [نام نیک] برایش بر جای نهادیم.

﴿سَلَامٌ عَلَىٰ إِلْ يَاسِينَ﴾

سلام بر الیاس.

﴿إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ﴾

به راستی، ما نیکوکاران را اینچنین پاداش می‌دهیم.

﴿إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ﴾

بی‌تردید، او از بندگان مؤمن ما بود.

﴿وَإِنَّ لُوطًا لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ﴾

و قطعاً لوط [نیز] یکی از پیامبران [ما] بود.

﴿إِذْ نَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ أَجْمَعِينَ﴾

[یاد کن از] هنگامی که او و همۀ خانواده‌اش را نجات دادیم.

﴿إِلَّا عَجُوزًا فِي الْغَابِرِينَ﴾

مگر پیرزنی که از باقی‌ماندگان [در عذاب] بود.

﴿ثُمَّ دَمَّرْنَا الْآخَرِينَ﴾

سپس دیگران را هلاک کردیم.

﴿وَإِنَّكُمْ لَتَمُرُّونَ عَلَيْهِمْ مُصْبِحِينَ﴾

و شما [در سفر به سرزمین شام] صبحگاهان بر [ویرانه‌های شهرهای] آنان می‌گذرید،

﴿وَبِاللَّيْلِ ۗ أَفَلَا تَعْقِلُونَ﴾

و شامگاهان؛ آیا نمی‌اندیشید [و عبرت نمی‌گیرید]؟

﴿وَإِنَّ يُونُسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ﴾

و قطعاً یونس [نیز] یکی از پیامبران [ما] بود.

﴿إِذْ أَبَقَ إِلَى الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ﴾

[یاد کن از] هنگامی که [خشمگین از کفر قومش، بدون اجازۀ پروردگار] به کشتیِ انباشته [از مسافر و بار] گریخت.

﴿فَسَاهَمَ فَكَانَ مِنَ الْمُدْحَضِينَ﴾

[چون کشتی در حال غرق شدن بود، یونس همراه مسافران برای بیرون انداختنِ برخی افراد] قرعه انداخت و بازنده شد [و او را به دریا انداختند].

﴿فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ وَهُوَ مُلِيمٌ﴾

سپس ماهی [بزرگی] او را بلعید؛ در حالى كه [خود را به خاطر ترک وظیفه‌] سرزنش مى‏كرد.

﴿فَلَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ﴾

اگر در زمرۀ تسبیح‌گویان [پروردگار] نبود،

﴿لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلَىٰ يَوْمِ يُبْعَثُونَ﴾

یقیناً تا روزی که [مردم] برانگیخته می‌شوند، در شکم آن [ماهی] باقی می‌ماند.

﴿۞ فَنَبَذْنَاهُ بِالْعَرَاءِ وَهُوَ سَقِيمٌ﴾

آنگاه او را در حالی که [ضعیف و] بیمار بود به سرزمینی خشک [و ‌بی‌گیاه] افکندیم

﴿وَأَنْبَتْنَا عَلَيْهِ شَجَرَةً مِنْ يَقْطِينٍ﴾

و بوتۀ کدو بر [سرِ] او رویاندیم [تا از سایه و میوه‌اش بهره گیرد]؛

﴿وَأَرْسَلْنَاهُ إِلَىٰ مِائَةِ أَلْفٍ أَوْ يَزِيدُونَ﴾

و [دوباره] او را به سوی صد هزار نفر یا بیشتر [به رسالت] فرستادیم.

﴿فَآمَنُوا فَمَتَّعْنَاهُمْ إِلَىٰ حِينٍ﴾

آنان ایمان آوردند و ما نیز آنان را تا مدتی [از نعمت‏های زندگی] بهره‏مند ساختیم.

﴿فَاسْتَفْتِهِمْ أَلِرَبِّكَ الْبَنَاتُ وَلَهُمُ الْبَنُونَ﴾

از آنان [= مشرکان] بپرس آیا دخترها برای پروردگارِ تو و پسرها برای آنهاست؟

﴿أَمْ خَلَقْنَا الْمَلَائِكَةَ إِنَاثًا وَهُمْ شَاهِدُونَ﴾

آیا ما فرشتگان را دختر آفریدیم و آنان حضور داشتند؟

﴿أَلَا إِنَّهُمْ مِنْ إِفْكِهِمْ لَيَقُولُونَ﴾

آگاه باش! آنان از [روی تهمت و] دروغگویی‌ می‌گویند:

﴿وَلَدَ اللَّهُ وَإِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ﴾

سوگند به فرشتگان صف‌به‌صف [که برای عبادت پروردگار ایستاده‌اند]

﴿أَصْطَفَى الْبَنَاتِ عَلَى الْبَنِينَ﴾

آیا [الله] دختران را بر پسران ترجیح داده است؟

﴿مَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ﴾

شما را چه شده است؟ چگونه حکم می‌کنید؟

﴿أَفَلَا تَذَكَّرُونَ﴾

آیا [نمی‌اندیشید و] پند نمی‌گیرید؟

﴿أَمْ لَكُمْ سُلْطَانٌ مُبِينٌ﴾

آیا [بر ادعای باطل خویش] دلیل روشنی دارید؟

﴿فَأْتُوا بِكِتَابِكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ﴾

اگر راستگویید، کتابتان را بیاورید.

﴿وَجَعَلُوا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْجِنَّةِ نَسَبًا ۚ وَلَقَدْ عَلِمَتِ الْجِنَّةُ إِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ﴾

[مشرکان] بین او [= الله] و فرشتگان، خویشاوندى قائل شده‏اند؛ در حالى كه فرشتگان به یقین می‌دانند كه [مشرکان روز قیامت، براى حسابرسی] احضار می‌شوند.

﴿سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ﴾

الله از آنچه [مشرکان] توصیف می‌کنند منزّه است.

﴿إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ﴾

[مردم در توصیف پروردگار، سخن گزاف مى‏گویند؛] مگر بندگان مخلص الله.

﴿فَإِنَّكُمْ وَمَا تَعْبُدُونَ﴾

شما [مشرکان] و آنچه عبادت می‏کنید

﴿مَا أَنْتُمْ عَلَيْهِ بِفَاتِنِينَ﴾

[هرگز] گمراهگر [کسی از دین حق] نیستید؛

﴿إِلَّا مَنْ هُوَ صَالِ الْجَحِيمِ﴾

مگر کسی که [به تقدیرِ الهی،] اهل دوزخ باشد.

﴿وَمَا مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقَامٌ مَعْلُومٌ﴾

و [فرشتگان می‌گویند:] «هیچ‌یک از ما نیست، مگر آنکه مقام مشخصی [در پیشگاه الهی] دارد.

﴿وَإِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ﴾

ماییم که [برای عبادت و نیایش به درگاه پروردگار] به صف ایستاده‌ایم

﴿وَإِنَّا لَنَحْنُ الْمُسَبِّحُونَ﴾

و بی‌تردید، ماییم که تسبیح‌گوی [او] هستیم».

﴿وَإِنْ كَانُوا لَيَقُولُونَ﴾

و [کافران، پیش از بعثت] همواره می‌گفتند:

﴿لَوْ أَنَّ عِنْدَنَا ذِكْرًا مِنَ الْأَوَّلِينَ﴾

«اگر کتابی از [کتاب‏های آسمانیِ] پیشینیان نزدمان بود،

﴿لَكُنَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ﴾

یقیناً از بندگان مخلصِ الله می‌شدیم».

﴿فَكَفَرُوا بِهِ ۖ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ﴾

اما [هنگامی که پیامبر با قرآن به سویشان آمد، حقانیتِ] آن را انکار کردند؛ به زودی [نتیجۀ انکارشان را] خواهند دانست.

﴿وَلَقَدْ سَبَقَتْ كَلِمَتُنَا لِعِبَادِنَا الْمُرْسَلِينَ﴾

و قطعاً سخن ما دربارۀ بندگان فرستاده‌مان از پیش صادر شده است:

﴿إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمَنْصُورُونَ﴾

آنان قطعاً از جانب ما یاری‌شده‌اند.

﴿وَإِنَّ جُنْدَنَا لَهُمُ الْغَالِبُونَ﴾

و بی‌تردید، لشکر ما پیروزند.

﴿فَتَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّىٰ حِينٍ﴾

پس [ای پیامبر،] تا مدتی از آنان [= مشرکان] روی بگردان.

﴿وَأَبْصِرْهُمْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ﴾

و آنان را [در هنگام نزول عذاب] بنگر؛ به زودی خود [نیز نتیجۀ کفرشان را] خواهند دید.

﴿أَفَبِعَذَابِنَا يَسْتَعْجِلُونَ﴾

آیا عذاب ما را به شتاب خواستارند؟

﴿فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمْ فَسَاءَ صَبَاحُ الْمُنْذَرِينَ﴾

آنگاه كه [عذاب الهی] بر خانه‌هایشان فرود آید، چه بد است بامداد هشداریافتگان!

﴿وَتَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّىٰ حِينٍ﴾

و تا مدتی از آنان روی بگردان،

﴿وَأَبْصِرْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ﴾

و آنان را [در هنگام نزول عذاب] بنگر؛ به زودی خود [نیز نتیجۀ کفرشان را] خواهند دید.

﴿سُبْحَانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ﴾

پروردگارت ـ پرورگار عزت و قدرت ـ از آنچه [مشرکان به دروغ] وصف می‌کنند پاک و منزه است.

﴿وَسَلَامٌ عَلَى الْمُرْسَلِينَ﴾

و سلام بر پیامبران

﴿وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ﴾

و سپاس [و ستایشِ] از آنِ الله ـ پروردگار جهانیان ـ است.

الصافات