تفسير سورة الطور

الترجمة الفارسية للمختصر في تفسير القرآن الكريم

الترجمة الفارسية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ وَالطُّورِ﴾

الله به کوهی که بر روی آن با موسی علیه السلام سخن گفت سوگند یاد فرمود.

﴿وَكِتَابٍ مَسْطُورٍ﴾

و به کتابی که نوشته شده است سوگند یاد فرمود.

﴿فِي رَقٍّ مَنْشُورٍ﴾

در برگی مفصل و سرگشاده مانند کتاب‌های نازل‌شده.

﴿وَالْبَيْتِ الْمَعْمُورِ﴾

و به خانه‌ای که آن را فرشتگان در آسمان با عبادت الله آباد می‌کنند سوگند یاد فرمود.

﴿وَالسَّقْفِ الْمَرْفُوعِ﴾

و به آسمان برافراشته شده که سقف زمین است سوگند یاد فرمود.

﴿وَالْبَحْرِ الْمَسْجُورِ﴾

و به دریای لبریز از آب سوگند یاد فرمود.

﴿إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ لَوَاقِعٌ﴾

که - ای رسول- عذاب پروردگارت به‌طور قطع و بدون تردید بر کافران واقع خواهد شد.

﴿مَا لَهُ مِنْ دَافِعٍ﴾

(این عذاب) هیچ بازدارنده‌ای ندارد که آن را از آنها بازدارد، و آنها را در برابر وقوع آن محافظت کند.

﴿يَوْمَ تَمُورُ السَّمَاءُ مَوْرًا﴾

روزی‌که آسمان برای اعلام قیامت به شدت تکان می‌خورد و می‌لرزد.

﴿وَتَسِيرُ الْجِبَالُ سَيْرًا﴾

و کوه‌ها به شدت از جای خویش به حرکت درمی‌آیند.

﴿فَوَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ﴾

در آن روز برای تکذیب ‌کنندگانِ عذابی که الله آن را به کافران وعده داده است نابودی و تباهی است.

﴿الَّذِينَ هُمْ فِي خَوْضٍ يَلْعَبُونَ﴾

همان کسانی‌که باغوطه‌ورشدن در باطل سرگرم هستند، و به رستاخیز و زنده‌شدن مردگان در روز قیامت هیچ اهمیتی نمی‌دهند.

﴿يَوْمَ يُدَعُّونَ إِلَىٰ نَارِ جَهَنَّمَ دَعًّا﴾

روزی‌که به شدت و زور به‌سوی آتش جهنم رانده می‌شوند.

﴿هَٰذِهِ النَّارُ الَّتِي كُنْتُمْ بِهَا تُكَذِّبُونَ﴾

و از روی توبیخ به آنها گفته می‌شود: این همان آتشی است که وقتی رسولان‌تان شما را از آن می‌ترساندند آن را تکذیب می‌کردید.

﴿أَفَسِحْرٌ هَٰذَا أَمْ أَنْتُمْ لَا تُبْصِرُونَ﴾

آیا این عذابی که دیدید سحر است؟! یا شما آن را نمی‌بینید؟!

﴿اصْلَوْهَا فَاصْبِرُوا أَوْ لَا تَصْبِرُوا سَوَاءٌ عَلَيْكُمْ ۖ إِنَّمَا تُجْزَوْنَ مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ﴾

گرمای این آتش را بچشید و از آن رنج ببرید، پس اگر در برابر رنج‌کشیدن از گرمای آن شکیبایی کنید، یا بر آن شکیبایی نکنید، شکیبایی و ناشکیبایی‌تان یکسان است، امروز مجازات نمی‌شوید مگر در قبال کفر و گناهانی که در دنیا انجام می‌دادید.

﴿إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَنَعِيمٍ﴾

به‌راستی‌ کسانی که به‌خاطر پروردگارشان - با اجرای اوامر و اجتناب از نواهی‌اش پرهیزکاری نموده‌اند - در بهشت‌ها و نعمت‌های زیادی هستند که پایان نمی‌یابد.

﴿فَاكِهِينَ بِمَا آتَاهُمْ رَبُّهُمْ وَوَقَاهُمْ رَبُّهُمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ﴾

از خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها و نکاح‌های خوشایند که الله به آنها عطا کرده بهره‌مند می‌شوند، و پروردگارشان سبحانه آنها را از عذاب جهنم محافظت کرده است؛ پس به‌سبب دستیابی به مطلوب خویش از خوشی‌ها و محافظت ‌شدن از چیزی‌که از آن می‌ترسیدند رستگار شده‌اند.

﴿كُلُوا وَاشْرَبُوا هَنِيئًا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ﴾

و به آنها گفته می‌شود: به پاداش اعمال خوبتان در دنیا، از آنچه که نفس‌تان می‌خواهد گوارا بخورید، و از هیچ آسیب و آزاری بر اثر آنچه می‌خورید یا می‌نوشید نترسید.

﴿مُتَّكِئِينَ عَلَىٰ سُرُرٍ مَصْفُوفَةٍ ۖ وَزَوَّجْنَاهُمْ بِحُورٍ عِينٍ﴾

بر تخت‌هایی آراسته که در کنار هم به ردیف قرار گرفته‌اند تکیه زده‌اند، و زنانی سفید و درشت‌چشم را به ازدواج آنها درآورده‌ایم.

﴿وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمَانٍ أَلْحَقْنَا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَمَا أَلَتْنَاهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَيْءٍ ۚ كُلُّ امْرِئٍ بِمَا كَسَبَ رَهِينٌ﴾

و کسانی‌که ایمان آورده‌اند و فرزندان‌شان در ایمان از آنها پیروی کرده‌اند، فرزندان‌شان را به آنها ملحق می‌کنیم تا چشمان‌شان به آنها روشن گردد، هر چند اعمال‌شان را کسب نکرده باشند، و ذره‌ای از پاداش اعمال‌شان نمی‌کاهیم، هر انسانی در گرو عمل بدی است که مرتکب شده و ذره‌ای از اعمالش را دیگری به جای او به دوش نمی‌کشد.

﴿وَأَمْدَدْنَاهُمْ بِفَاكِهَةٍ وَلَحْمٍ مِمَّا يَشْتَهُونَ﴾

و این بهشتیان را با میوه‌های گوناگون، و به هر نوع گوشتی که بخواهند کمک می‌کنیم.

﴿يَتَنَازَعُونَ فِيهَا كَأْسًا لَا لَغْوٌ فِيهَا وَلَا تَأْثِيمٌ﴾

در بهشت جامی را از یکدیگر می‌گیرند که نوشیدن آن مانند آنچه را در دنیا منجر به سخن باطل و گناه به‌سبب مستی می‌شد در پی ندارد.

﴿۞ وَيَطُوفُ عَلَيْهِمْ غِلْمَانٌ لَهُمْ كَأَنَّهُمْ لُؤْلُؤٌ مَكْنُونٌ﴾

و پسرانی که برای خدمت آنها مطیع شده‌اند بر گِردشان می‌گردند که در درخشندگی و سفیدی پوست‌شان گویی مروارید حفاظت‌شده در صدف‌های‌شان هستند.

﴿وَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ يَتَسَاءَلُونَ﴾

و برخی از بهشتیان به برخی دیگر روی می‌آورند، و از حال یکدیگر در دنیا می‌پرسند.

﴿قَالُوا إِنَّا كُنَّا قَبْلُ فِي أَهْلِنَا مُشْفِقِينَ﴾

آن‌گاه به آنها پاسخ می‌دهند: به‌راستی‌که ما در دنیا میان خانوادۀ خویش از عذاب الله می‌ترسیدیم.

﴿فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْنَا وَوَقَانَا عَذَابَ السَّمُومِ﴾

پس الله با هدایت به اسلام بر ما منت بخشید، و ما را از عذاب بی‌نهایت سوزان نجات داد.

﴿إِنَّا كُنَّا مِنْ قَبْلُ نَدْعُوهُ ۖ إِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِيمُ﴾

به‌راستی‌که ما در زندگی دنیای خویش او را عبادت می‌کردیم، و از او می‌خواستیم که ما را در برابر آتش جهنم محافظت کند، و به تحقیق که او در وعدۀ خویش بر بندگانش نیکوکار و راستگو، و نسبت به آنها بسیار مهربان است، و از نیکی و از مظاهر رحمت او تعالی این است که ما را به ایمان هدایت و وارد بهشت کرد، و از جهنم دور گرداند.

﴿فَذَكِّرْ فَمَا أَنْتَ بِنِعْمَتِ رَبِّكَ بِكَاهِنٍ وَلَا مَجْنُونٍ﴾

پس - ای رسول- با قرآن اندرز بده؛ زیرا تو به‌سبب ایمان و عقلی که الله به تو ارزانی داشته است نه کاهنی پری‌خوان که با جن‌ها در ارتباط باشی هستی، و نه دیوانه‌ای هستی.

﴿أَمْ يَقُولُونَ شَاعِرٌ نَتَرَبَّصُ بِهِ رَيْبَ الْمَنُونِ﴾

یا این تکذیب‌ کنندگان می‌گویند: محمد رسولی نیست، بلکه شاعری است که انتظار می‌بریم مرگ او را برباید، تا از او راحت شویم.

﴿قُلْ تَرَبَّصُوا فَإِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُتَرَبِّصِينَ﴾

- ای رسول- به آنها بگو: مرگم را انتظار برید، من نیز عذابی را انتظار می‌کشم که به‌سبب اینکه مرا تکذیب کردید به شما می‌رسد.

﴿أَمْ تَأْمُرُهُمْ أَحْلَامُهُمْ بِهَٰذَا ۚ أَمْ هُمْ قَوْمٌ طَاغُونَ﴾

بلکه آیا عقل‌های‌شان آنها را به این سخن‌شان امر می‌کند که: او کاهن و دیوانه‌ای است؟! که آنچه را با یکدیگر جمع نمی‌شوند در یک شخص جمع می‌کنند، بلکه آنها مردمی متجاوز از حدود هستند، که نه به شرع رجوع می‌کنند و نه به عقل.

﴿أَمْ يَقُولُونَ تَقَوَّلَهُ ۚ بَلْ لَا يُؤْمِنُونَ﴾

یا می‌گویند: محمد این قرآن را ساخته است، و به او وحی نشده است؟! آن را نساخته است، بلکه آنها از ایمان به آن سر باز می‌زنند، و می‌گویند: آن را ساخته است.

﴿فَلْيَأْتُوا بِحَدِيثٍ مِثْلِهِ إِنْ كَانُوا صَادِقِينَ﴾

پس اگر در این ادعای‌تان که او قرآن را ساخته است راستگو هستید سخنی هر چند ساختگی مانند آن بیاورید.

﴿أَمْ خُلِقُوا مِنْ غَيْرِ شَيْءٍ أَمْ هُمُ الْخَالِقُونَ﴾

آیا بدون آفریدگاری آفریده شده‌اند؟! یا آنها خود آفریدگار خویش هستند؟! نه وجود مخلوق بدون خالق ممکن است، و نه وجود مخلوقی که خلق می‌کند. پس چرا آفریدگارشان را عبادت نمی‌کنند؟!

﴿أَمْ خَلَقُوا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ ۚ بَلْ لَا يُوقِنُونَ﴾

آیا آسمان‌ها و زمین را آنها آفریده‌اند؟! بلکه یقین ندارند که الله همان آفریدگارشان است؛ زیرا اگر بر این امر یقین داشتند به‌طور قطع او را یگانه برمی‌شمردند، و به رسولانش ایمان می‌آوردند.

﴿أَمْ عِنْدَهُمْ خَزَائِنُ رَبِّكَ أَمْ هُمُ الْمُصَيْطِرُونَ﴾

آیا گنجینه‌های پروردگارت نزد آنها است.
چه رزق و روزی ‌که آن را به هرکس بخواهند می‌بخشند، و چه نبوت که آن را به هرکس بخواهند عطا می‌کنند و از هرکس بخواهند بازمی‌دارند؟! آیا آنها بر حسب اراده‌شان مسلط و متصرف هستند؟!

﴿أَمْ لَهُمْ سُلَّمٌ يَسْتَمِعُونَ فِيهِ ۖ فَلْيَأْتِ مُسْتَمِعُهُمْ بِسُلْطَانٍ مُبِينٍ﴾

آیا آنها نردبانی دارند که با آن به‌سوی آسمان بالا می‌روند و در آن به وحی الله گوش فرا می‌دهند که وحی می‌کند آنها بر حق هستند؟! پس هر یک از آنها به آن وحی گوش داده است باید حجتی روشن بیاورد که شما را در این امر که ادعا می‌کنید برحق هستید تصدیق کند.

﴿أَمْ لَهُ الْبَنَاتُ وَلَكُمُ الْبَنُونَ﴾

آیا دختران که آنها را نمی‌پسندید برای او سبحانه، و پسران که آنها را می‌پسندید برای شما است؟!

﴿أَمْ تَسْأَلُهُمْ أَجْرًا فَهُمْ مِنْ مَغْرَمٍ مُثْقَلُونَ﴾

- ای رسول- آیا در قبال آنچه از جانب پروردگارت بر آنها ابلاغ می‌کنی مزدی از آنها می‌خواهی؟ که به‌سبب این امر به حمل باری خارج از توان‌شان مکلف هستند.

﴿أَمْ عِنْدَهُمُ الْغَيْبُ فَهُمْ يَكْتُبُونَ﴾

یا علم غیب دارند و برای مردم آنچه را از غیبیات باخبر می‌شوند می‌نویسند و آنها را از هرچه از امور غیبی که بخواهند باخبر می‌سازند.

﴿أَمْ يُرِيدُونَ كَيْدًا ۖ فَالَّذِينَ كَفَرُوا هُمُ الْمَكِيدُونَ﴾

یا این تکذیب ‌کنندگان می‌خواهند به تو و دینت نیرنگ بزنند؟! پس به الله اعتماد کن؛ زیرا کسانی‌که به الله و رسولش کفر ورزیده‌اند خودشان به نیرنگ گرفتار می‌شوند، نه تو.

﴿أَمْ لَهُمْ إِلَٰهٌ غَيْرُ اللَّهِ ۚ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ﴾

آیا آنها معبود برحقی جز الله دارند؟! الله از شریکی که به او نسبت می‌دهند منزه و پاک است. تمام مواردی که بیان شد هرگز نبوده، و در هیچ حالتی قابل تصور نیست.

﴿وَإِنْ يَرَوْا كِسْفًا مِنَ السَّمَاءِ سَاقِطًا يَقُولُوا سَحَابٌ مَرْكُومٌ﴾

و اگر پاره‌ای از آسمان ببینند در مورد آن می‌گویند: طبق معمول این ابری متراکم است، در نتیجه از آن اندرز نمی‌گیرند، و ایمان نمی‌آورند.

﴿فَذَرْهُمْ حَتَّىٰ يُلَاقُوا يَوْمَهُمُ الَّذِي فِيهِ يُصْعَقُونَ﴾

پس -ای رسول- آنها را در دشمنی و تکذیب‌شان واگذار تا روزی‌که در آن عذاب می‌شوند، یعنی روز قیامت را ملاقات کنند.

﴿يَوْمَ لَا يُغْنِي عَنْهُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا وَلَا هُمْ يُنْصَرُونَ﴾

روزی‌که نیرنگشان هیچ‌چیز نه کم نه زیاد آنها را بی‌نیاز نمی‌سازد، و برای نجات‌یافتن از عذاب یاری نمی‌شوند.

﴿وَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا عَذَابًا دُونَ ذَٰلِكَ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ﴾

و به‌راستی برای کسانی‌که با شرک و گناهان بر خودشان ستم کرده‌اند عذابی پیش از عذاب آخرت؛ با قتل و اسارت در دنیا، و عذاب قبر در برزخ است. اما بیشتر آنها این امر را نمی‌دانند، به همین سبب بر کفرشان باقی می‌مانند.

﴿وَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ فَإِنَّكَ بِأَعْيُنِنَا ۖ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ حِينَ تَقُومُ﴾

و - ای رسول- در برابر حکم پروردگارت و حکمت‌های شرعی آن شکیبایی کن، که تو در دیدگاه و حمایت ما هستی، و به ستایش پروردگارت آن‌گاه که از خواب برمی‌خیزی تسبیح بگو.

﴿وَمِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَإِدْبَارَ النُّجُومِ﴾

و بخشی از شب، پروردگارت را تسبیح بگو، و برایش نماز بگزار، و نماز فجر را هنگامی‌ برپادار که ستارگان با غروب به‌سبب روشنایی روز، پشت می‌کنند.

الطور