تفسير سورة القلم

الترجمة الفارسية - حسين تاجي

ترجمة معاني القرآن الكريم باللغة الفارسية ترجمها د. حسين تاجي كله داري.

﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ ن ۚ وَالْقَلَمِ وَمَا يَسْطُرُونَ﴾

نون، سوگند به قلم و آنچه می‌نویسند.

﴿مَا أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِمَجْنُونٍ﴾

که تو (ای پیامبر) به نعمت (و فضل) پروردگارت دیوانه نیستی.

﴿وَإِنَّ لَكَ لَأَجْرًا غَيْرَ مَمْنُونٍ﴾

و بی‌گمان برای تو (ای پیامبر) پاداشی بی‌پایان (و عظیم) است.

﴿وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ﴾

و یقیناً تو (ای محمد) بر اخلاق و خوی بسیار عظیم و والایی هستی.

﴿فَسَتُبْصِرُ وَيُبْصِرُونَ﴾

پس تو بزودی خواهی دید و آن‌ها (نیز) خواهند دید.

﴿بِأَيْيِكُمُ الْمَفْتُونُ﴾

که کدام یک از شما دیوانه است!

﴿إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ﴾

همانا پروردگارت بهتر می‌داند چه کسی از راه او گمراه گشته است، و (نیز) او به هدایت یافتگان دانا‌تر است.

﴿فَلَا تُطِعِ الْمُكَذِّبِينَ﴾

پس از تکذیب کنندگان اطاعت مکن.

﴿وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ فَيُدْهِنُونَ﴾

آن‌ها دوست دارند (و می‌خواهند) که نرمی (و مدارا) کنی، پس آن‌ها (نیز) نرمی (و مدارا) کنند.

﴿وَلَا تُطِعْ كُلَّ حَلَّافٍ مَهِينٍ﴾

و از هر فرومایه‌ای که بسیار سوگند (دروغ) یاد می‌کند، اطاعت مکن.

﴿هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ﴾

(آن) بسیار عیبجویی که به سخن‌چینی آمد و رفت می‌کند.

﴿مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ﴾

و بسیار بازدارندۀ (کار) خیر، و متجاوز و گناهکار است.

﴿عُتُلٍّ بَعْدَ ذَٰلِكَ زَنِيمٍ﴾

خشن (و کینه‌توز) و (بدتر) از آن (بی‌نسب و) حرام زاده است.

﴿أَنْ كَانَ ذَا مَالٍ وَبَنِينَ﴾

بدان خاطر که صاحب مال و فرزندان بسیار است (مبادا از او اطاعت کنی!).

﴿إِذَا تُتْلَىٰ عَلَيْهِ آيَاتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ﴾

هنگامی‌که آیات ما بر او خواند شود، گوید: «(این‌ها) افسانه‌های گذشتگان است.

﴿سَنَسِمُهُ عَلَى الْخُرْطُومِ﴾

به زودی بر بینی او داغ می‌گذاریم.

﴿إِنَّا بَلَوْنَاهُمْ كَمَا بَلَوْنَا أَصْحَابَ الْجَنَّةِ إِذْ أَقْسَمُوا لَيَصْرِمُنَّهَا مُصْبِحِينَ﴾

ما آن‌ها را آزمایش کردیم، همان‌گونه که صاحبان باغ را آزمودیم، هنگامی‌که سوگند یاد کردند که صبحگاهان (که مستندان نباشند) میوه‌های باغ را بچینند.

﴿وَلَا يَسْتَثْنُونَ﴾

و ان شاء الله (اگر الله بخواهد) نگفتند.

﴿فَطَافَ عَلَيْهَا طَائِفٌ مِنْ رَبِّكَ وَهُمْ نَائِمُونَ﴾

پس عذابی (فرا‌‌گیر) از سوی پروردگارت بر (باغ) آن‌ها فرو آمد، در حالی‌که همه در خواب بودند.

﴿فَأَصْبَحَتْ كَالصَّرِيمِ﴾

پس آن باغ (سبز و خرم) همچون شب سیاه شد.

﴿فَتَنَادَوْا مُصْبِحِينَ﴾

آنگاه صبحگاهان یکدیگر را ندا دادند.

﴿أَنِ اغْدُوا عَلَىٰ حَرْثِكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَارِمِينَ﴾

که اگر می‌خواهید درو کنید، به سوی کشتزار (و باغ) خویش بروید.

﴿فَانْطَلَقُوا وَهُمْ يَتَخَافَتُونَ﴾

پس آن‌ها (به سوی کشتزار) حرکت کردند. در حالی‌که آهسته باهم می‌گفتند:

﴿أَنْ لَا يَدْخُلَنَّهَا الْيَوْمَ عَلَيْكُمْ مِسْكِينٌ﴾

«(مراقب باشید) که امروز هیچ بی‌نوا (و مسکینی) در آن (باغ) وارد نشود».

﴿وَغَدَوْا عَلَىٰ حَرْدٍ قَادِرِينَ﴾

و صبحگاهان با تصمیم جدی بر منع و جلوگیری (از مستمندان) بیرون شدند.

﴿فَلَمَّا رَأَوْهَا قَالُوا إِنَّا لَضَالُّونَ﴾

پس هنگامی‌که آن (باغ) را دیدند، گفتند: «یقیناً ما راه گم کرده‌ایم،

﴿بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ﴾

نه، بلکه ما (از حاصلان) بی‌بهره و محروم هستیم».

﴿قَالَ أَوْسَطُهُمْ أَلَمْ أَقُلْ لَكُمْ لَوْلَا تُسَبِّحُونَ﴾

یکی از بهترین آن‌ها گفت: «آیا به شما نگفتم، چرا (شکر و) تسبیح (الله را) نمی‌گویید؟!».

﴿قَالُوا سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنَّا كُنَّا ظَالِمِينَ﴾

گفتند: «پروردگار ما پاک و منزه است، مسلّماً ما ستمکار بودیم».

﴿فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ يَتَلَاوَمُونَ﴾

آنگاه ملامت کنان به یکدیگر رو آوردند.

﴿قَالُوا يَا وَيْلَنَا إِنَّا كُنَّا طَاغِينَ﴾

گفتند: «وای بر ما که طغیان‌گر (و سرکش) بودیم،

﴿عَسَىٰ رَبُّنَا أَنْ يُبْدِلَنَا خَيْرًا مِنْهَا إِنَّا إِلَىٰ رَبِّنَا رَاغِبُونَ﴾

امید‌‌‌‌‌‌‌واریم که پروردگارمان (ما را ببخشد و) در عوض چیزی بهتر از آن (باغ) به ما بدهد، بی‌گمان ما به سوی پروردگار خود روی آورده‌ایم».

﴿كَذَٰلِكَ الْعَذَابُ ۖ وَلَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَكْبَرُ ۚ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ﴾

عذاب (الله در دنیا) این چنین است، و عذاب آخرت مسلماً بزرگ‌تر (و بیشتر) است، اگر آن‌ها می‌دانستند.

﴿إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ﴾

به راستی برای پرهیزگاران نزد پروردگار‌شان باغ‌های پر نعمت است.

﴿أَفَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِينَ كَالْمُجْرِمِينَ﴾

آیا ما مسلمانان را همچون مجرمان (و گناهکاران) قرار می‌دهیم؟!.

﴿مَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ﴾

شما را چه شده است، چگونه داوری می‌کنید؟!

﴿أَمْ لَكُمْ كِتَابٌ فِيهِ تَدْرُسُونَ﴾

آیا شما کتابی (آسمانی) دارید که در آن می‌خوانید؟!

﴿إِنَّ لَكُمْ فِيهِ لَمَا تَخَيَّرُونَ﴾

و در آن (کتاب) آنچه را انتخاب کنید، برای شما (نوشته شده) است؟!

﴿أَمْ لَكُمْ أَيْمَانٌ عَلَيْنَا بَالِغَةٌ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ ۙ إِنَّ لَكُمْ لَمَا تَحْكُمُونَ﴾

یا اینکه شما بر (عهدۀ) ما عهد و پیمان استواری تا روز قیامت دارید، که هر چه را حکم کنید، (حق) برای شما باشد؟!

﴿سَلْهُمْ أَيُّهُمْ بِذَٰلِكَ زَعِيمٌ﴾

(ای پیامبر) از آن‌ها بپرس، کدام یک از آنان در برابر این (ادعا‌ها) متعهد است؟!

﴿أَمْ لَهُمْ شُرَكَاءُ فَلْيَأْتُوا بِشُرَكَائِهِمْ إِنْ كَانُوا صَادِقِينَ﴾

و یا اینکه آن‌ها (معبودان و) شریکانی دارند، پس اگر است می‌گویند باید شریکان (و معبودان) خویش را بیاورند.

﴿يَوْمَ يُكْشَفُ عَنْ سَاقٍ وَيُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ فَلَا يَسْتَطِيعُونَ﴾

روزی‌که (کار بالا گیرد و الله متعال برای داوری میان خلائق بیاید) ساق برهنه و مکشوف گردد، و (مشرکان) دعوت به سجود می‌شوند، ولی نمی‌توانند (سجده کنند).

﴿خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ۖ وَقَدْ كَانُوا يُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ وَهُمْ سَالِمُونَ﴾

(در حالی‌که) دیدگانشان (از ندامت و خجالت) فرو افتاده و ذلّت و خواری وجود‌شان را در بر گرفته است، و یقیناً که پیش از آن (در دنیا) در حالی‌که سالم بودند به سجود فرا خوانده می‌شدند.

﴿فَذَرْنِي وَمَنْ يُكَذِّبُ بِهَٰذَا الْحَدِيثِ ۖ سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُونَ﴾

پس (ای پیامبر) مرا با آن کسی‌که این سخن (قرآن) را تکذیب می‌کند وا‌گذار، ما آنان را از آنجایی‌که نمی‌دانند بتدریج خواهیم گرفت.

﴿وَأُمْلِي لَهُمْ ۚ إِنَّ كَيْدِي مَتِينٌ﴾

و به آن‌ها مهلت می‌دهم، بی‌گمان مکر (و تدبیر) من استوار (و محکم) است.

﴿أَمْ تَسْأَلُهُمْ أَجْرًا فَهُمْ مِنْ مَغْرَمٍ مُثْقَلُونَ﴾

(ای پیامبر) آیا تو از آن‌ها مزدی درخواست می‌کنی، که (آن‌ها از ادای آن در رنجند، و) برایشان سنگین است؟!

﴿أَمْ عِنْدَهُمُ الْغَيْبُ فَهُمْ يَكْتُبُونَ﴾

یا (اسرار) غیب نزد آن‌هاست، پس آنان (از آن) می‌نویسند.

﴿فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تَكُنْ كَصَاحِبِ الْحُوتِ إِذْ نَادَىٰ وَهُوَ مَكْظُومٌ﴾

پس (ای پیامبر) برای فرمان (و حکم) پروردگارت صبر کن، و مانند صاحب ماهی (= یونس بن متی) مباش، هنگامی‌که سرشار از غم و اندوه بود (الله را) نداد کرد.

﴿لَوْلَا أَنْ تَدَارَكَهُ نِعْمَةٌ مِنْ رَبِّهِ لَنُبِذَ بِالْعَرَاءِ وَهُوَ مَذْمُومٌ﴾

اگر نعمت (و رحمتی) از سوی پروردگارش او را در نمی‌یافت، یقیناً (از شکم ماهی) به صحرای بی آب و علف بیرون افکنده می‌شد، در حالی‌که او بد‌حال (و نکوهیده) بود.

﴿فَاجْتَبَاهُ رَبُّهُ فَجَعَلَهُ مِنَ الصَّالِحِينَ﴾

پس پروردگارش او را برگزید، و او را از صالحان قرار داد.

﴿وَإِنْ يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ﴾

و (ای پیامبر) نزدیک است کسانی‌که کافر شدند، هنگامی‌که آیات قرآن را می‌شنوند، با چشم‌های خود تو را چشم زخم بزنند (و بلغزانند) و می‌گویند: «قطعاً او دیوانه است».

﴿وَمَا هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعَالَمِينَ﴾

در حالی‌که این (قرآن) جز پندی برای جهانیان نیست.

القلم