تفسير سورة السجدة

الترجمة البوسنية للمختصر في تفسير القرآن الكريم

الترجمة البوسنية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ الم﴾

Na početku sure el-Bekara razmatrali smo značenje kur’anskih skraćenica.

﴿تَنْزِيلُ الْكِتَابِ لَا رَيْبَ فِيهِ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ﴾

Ovaj je Kur’an, koji je objavljen Resulullahu, sallallahu 'alejhi ve sellem, nesumnjivo objava od Allaha, džellešanuhu, Gospodara svih svjetova.

﴿أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَاهُ ۚ بَلْ هُوَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ لِتُنْذِرَ قَوْمًا مَا أَتَاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَهْتَدُونَ﴾

Ipak, nevjernici govore laži: “Muhammed izmišlja Kur’an, a ne donosi ga od Allaha!” Naprotiv, časni je Kur’an objava u koju nema sumnje, a koja ti, Poslaniče, dolazi od Plemenitog Allaha, da bi opomenuo narod koji prije tebe nije imao opominjatelja nikakva, ne bi li se zaputili Pravom stazom, te postupali u skladu s njom Objavom.

﴿اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَىٰ عَلَى الْعَرْشِ ۖ مَا لَكُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا شَفِيعٍ ۚ أَفَلَا تَتَذَكَّرُونَ﴾

Allah je Onaj Koji je stvorio nebesa i Zemlju i ono što je između njih u šest vremenskih razdoblja (dana), a ne zbog nemoći, ta Allah je kadar stvoriti šta želi, i to za onoliko vremena koliko traje treptaj oka. Nakon što je stvorio nebesa i Zemlju, Sveznajući Allah uzvisio se iznad Arša onako kako priliči Njegovom veličanstvu i savršenstvu. Osim dragog Allaha, ljudi nemaju nikakva zaštitnika da se brine o njima i udovoljava njihovim potrebama, niti imaju kakva zagovarača čije bi se zagovaranje primilo da budu pošteđeni kazne. Pa zašto ne razmislite o Božijim dokazima i ne opomenete se savjetima, te samo Njemu robujete?

﴿يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ﴾

Od nebesa do Zemlje Sveznajući Allah svemu daje raspored, samo On upravlja svime, a zatim se to raspoređivanje Allahu vraća u toku jednog dana što iznosi, prema našem računanju vremena, hiljadu godina.

﴿ذَٰلِكَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ﴾

Eto to je Allah, Onaj Koji stvara i upravlja svemirom, On poznaje ono što je skriveno od pogleda i zna sve što ljudske grudi kriju i ono što je vidljivo. Allah je silan u Svojoj vlasti, niko Ga ne može potčiniti, On kažnjava i ostavlja na cjedilu Svoje neprijatelje; milostiv je, usto, spram Svojih dobrih robova.

﴿الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ ۖ وَبَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسَانِ مِنْ طِينٍ﴾

Imajte na umu da je Allah, džellešanuhu, Onaj Koji sve savršeno stvara i lijepim čini Svoja stvorenja, i da je Adema, praoca čovječanstva, od gline stvorio.

﴿ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ مَاءٍ مَهِينٍ﴾

I znajte da potomstvo Ademovo stvara od sjemena, od tečnosti koja je ništavna.

﴿ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِنْ رُوحِهِ ۖ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ ۚ قَلِيلًا مَا تَشْكُرُونَ﴾

Zatim čovjeku daje savršen oblik i snagu te u njega udahne dušu posredstvom meleka što je za to zadužen. Allah vam, o ljudi, daje čulo sluha, pomoću kojeg čujete; čulo vida, pomoću kojeg vidite; srce, pomoću kojeg shvatate. Pa ipak, zahvalnost je vaša na ovim blagodatima tako rijetka, i među vama je malo onih koji ove blagodati koriste u poslušnost Allahu.

﴿وَقَالُوا أَإِذَا ضَلَلْنَا فِي الْأَرْضِ أَإِنَّا لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ ۚ بَلْ هُمْ بِلِقَاءِ رَبِّهِمْ كَافِرُونَ﴾

Mnogobošci, poricatelji života poslije smrti, reći će: “Zar ćemo, kad se sa zemljom sjedinimo i prah postanemo, zaista biti stvoreni iznova? To je nezamislivo!” Tako govore, a zapravo ne vjeruju u mogućnost proživljenja poslije smrti.

﴿۞ قُلْ يَتَوَفَّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ﴾

Poslaniče islama, obrati se onima koji ne vjeruju: “Vas će usmrtiti Melek smrti, koji vam je za to od Allaha određen, upravo onda kad nastupi vaš smrtni čas! Zatim ćete se vratiti Uzvišenom Allahu na Dan konačnog polaganja računa, pa će vas pozvati na odgovornost za djela koja ste činili; dobre će nagraditi, a zločeste će kazniti.”

﴿وَلَوْ تَرَىٰ إِذِ الْمُجْرِمُونَ نَاكِسُو رُءُوسِهِمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ رَبَّنَا أَبْصَرْنَا وَسَمِعْنَا فَارْجِعْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا إِنَّا مُوقِنُونَ﴾

A kad bi samo mogao vidjeti poricatelje kako će pognuti glave pred Svemogućim Allahom, nadasve poniženi, osramoćeni i nasmrt prestravljeni. Reći će: “Gospodaru naš, vidjeli smo da smo zlo činili i čuli smo istinu u koju su nas pozivali vjerovjesnici Tvoji, znamo da smo griješili! Evo, kajemo se Tebi, pa nas vrati na dunjaluk da bismo činili dobra djela. Sad pouzdano znamo da smo bili nevjernici, da smo odbijali islam, Tvoju vjeru, poricali poslanike i negirali oživljenje.” Značenje je: kad bi mogao vidjeti taj prizor na Kijametskom danu, vidio bi, zbilja, strašnu i golemu nevolju koja je nevjernike skolila.

﴿وَلَوْ شِئْنَا لَآتَيْنَا كُلَّ نَفْسٍ هُدَاهَا وَلَٰكِنْ حَقَّ الْقَوْلُ مِنِّي لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ﴾

Da hoće, Uzvišeni Allah može uputiti nevjernike da povjeruju u istinu i prihvate islam, ali je istinita Allahova besjeda i mora se ostvariti – da će napuniti Džehennem griješnicima džinima i ljudima, zato što su dali prednost neistini nad istinom.

﴿فَذُوقُوا بِمَا نَسِيتُمْ لِقَاءَ يَوْمِكُمْ هَٰذَا إِنَّا نَسِينَاكُمْ ۖ وَذُوقُوا عَذَابَ الْخُلْدِ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ﴾

Kad budu ulazili u paklenu vatru, nevjernici će biti ukoreni: “Kušajte kaznu u Džehennemu zbog toga što ste zaboravljali na suočenje s polaganjem računa i kaznu, te zato što ste udovoljavali svojim prohtjevima na dunjaluku! Allah će vas ostaviti u džehennemskoj vatri sad, neće vas iz nje izvesti, niti će vam patnju ublažiti, pa trpite, zbog grijeha, patnju u kojoj ćete vječno ostati!”

﴿إِنَّمَا يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا الَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُوا بِهَا خَرُّوا سُجَّدًا وَسَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ ۩﴾

U kur’anske ajete, koje je Allah objavio Poslaniku islama, vjeruju i slijede ih samo oni koji kad se njima opomenu, čelima po tlu padnu, ponizno i sa strahopoštovanjem, i koji hvalom veličaju Uzvišenog Allaha, i koji se nikad ne ohole kad se radi o padanju ničice i robovanju Allahu.

﴿تَتَجَافَىٰ جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ﴾

Bokovi tih dobrih ljudi lišavaju se postelja, ustaju iz straha od Uzvišenog Allaha pa obavljaju noćni namaz i čine druge ibadete iz straha od kazne i nadajući se nagradi. Oni, također, udjeljuju dio halal-imetka koji im Allah, džellešanuhu, daje.

﴿فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَا أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ﴾

I niko ne može znati niti može čak pretpostaviti kakva opskrba, u Allahovoj blizini, i skrivene radosti, i osjećaj širokogrudnosti, i sigurnost, čekaju te dobre ljude – kao nagrada za činjenje dobrih djela.

﴿أَفَمَنْ كَانَ مُؤْمِنًا كَمَنْ كَانَ فَاسِقًا ۚ لَا يَسْتَوُونَ﴾

Zar da bude isto za bogobojaznog vjernika, koji čini dobro i susteže se od zla, i grešnika? Oni će biti tretirani na posve različit način.

﴿أَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ جَنَّاتُ الْمَأْوَىٰ نُزُلًا بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ﴾

Što se tiče onih koji su vjerovali i činili dobra djela, oni će biti uvedeni u džennetske vrtove utočišta i uživanja, gdje će biti savršeno lijepo dočekani zbog dobrih djela koja činjahu na dunjaluku, a koja je Allah, dželleša'nuhu, od njih primio.

﴿وَأَمَّا الَّذِينَ فَسَقُوا فَمَأْوَاهُمُ النَّارُ ۖ كُلَّمَا أَرَادُوا أَنْ يَخْرُجُوا مِنْهَا أُعِيدُوا فِيهَا وَقِيلَ لَهُمْ ذُوقُوا عَذَابَ النَّارِ الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ﴾

A oni pak koji bijahu neposlušni Allahu čineći nevjerstvo i grijehe, njihovo će utočište vatra biti, u njoj će zauvijek ostati. Kad god pokušaju iz nje izaći, Svemogući Allah vratit će ih u nju i bit će žestoko ukoreni: “Kušajte patnju paklenu koju ste poricali u dunjalučkom životu, a na koju su vas upozoravali poslanici!”

﴿وَلَنُذِيقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذَابِ الْأَدْنَىٰ دُونَ الْعَذَابِ الْأَكْبَرِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ﴾

Znajte da će Sveznajući Allah dati da nevjernici, prije najteže kazne u Džehennemu, kušaju blažu kaznu na ovom svijetu, ne bi li se povratili i pokajali Silnom Allahu i bili Mu poslušni.

﴿وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُكِّرَ بِآيَاتِ رَبِّهِ ثُمَّ أَعْرَضَ عَنْهَا ۚ إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ مُنْتَقِمُونَ﴾

Niko nije veći silnik od onog čovjeka koji je opomenut Allahovim znamenjima i riječima, objavljenim Vjerovjesniku, sallallahu 'alejhi ve sellem, pa im okrene leđa ne vjerujući u njih i ne postupajući sukladno njima. Allah će se, neminovno, žestoko osvetiti Svojim neprijateljima, koji su okretali leđa Njegovim znamenjima.

﴿وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ فَلَا تَكُنْ فِي مِرْيَةٍ مِنْ لِقَائِهِ ۖ وَجَعَلْنَاهُ هُدًى لِبَنِي إِسْرَائِيلَ﴾

Kao što je Allah objavio Musau, alejhis-selam, Tevrat, isto tako je tebi, Poslaniče, objavio slavni Kur’an, pa nemoj nimalo sumnjati da ćeš se sresti s Musaom, alejhis-selam, na Miradžu! Dragi Allah učinio je Tevrat uputom i jasnom vodiljom sinovima Israilovim; on ih potiče na slijeđenje Pravog puta i ukazuje im na svako dobro.

﴿وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا ۖ وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يُوقِنُونَ﴾

Plemeniti Allah odredio je među sinovima Israilovim predvodnike u istini i dobru za kojima su se ljudi povodili, i koji su ih poticali na slijeđenje istine – zato što su bili strpljivi u izvršavanju vjeronaredbi i sustezanju od vjerozabrana, i zato što su trpjeli neugodnosti zbog pozivanja u vjeru, i zbog toga što su nepokolebljivo, čvrsto vjerovali u Allahove ajete objavljene svom poslaniku.

﴿إِنَّ رَبَّكَ هُوَ يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ﴾

Tvoj će Gospodar, Poslaniče, pravedno presuditi na Danu strašnog i konačnog polaganja računa između vjernikā i onih koji nisu vjerovali u pogledu stvari oko kojih su se razilazili; nagradit će vjernike, a kaznit će zabludjele.

﴿أَوَلَمْ يَهْدِ لَهُمْ كَمْ أَهْلَكْنَا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْقُرُونِ يَمْشُونَ فِي مَسَاكِنِهِمْ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ ۖ أَفَلَا يَسْمَعُونَ﴾

Zar mekanski nevjernici nisu upućeni u to koliko je Svemogući Allah prije njih naroda uništio, a oni, Kurejšije, eto hodaju sad po njihovim, porušenim i opustošenim, staništima, u kojima vide njihove tragove i slušaju o njima kazivanja? U njihovu uništenju i tragovima njihove nekadašnje egzistencije nepobitni su dokazi istinitosti vjerovjesništva vjerovjesnikā, istinitosti objave koju su donijeli i ogavnosti postupaka onih koji nisu vjerovali. Pa zar nevjernici ne čuju i ne vide, te prihvate dokaze koje je Allah, džellešanuhu, objavio poslanicima plemenitim?!

﴿أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّا نَسُوقُ الْمَاءَ إِلَى الْأَرْضِ الْجُرُزِ فَنُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا تَأْكُلُ مِنْهُ أَنْعَامُهُمْ وَأَنْفُسُهُمْ ۖ أَفَلَا يُبْصِرُونَ﴾

Zar višebošci, poricatelji proživljenja, ne primjećuju kako Allah, džellešanuhu, dovodi vodu u ogoljelu zemlju, u suhe predjele, pa pomoću nje izvodi usjeve i plodove zelene – hranu njima i stoci njihovoj, devama, kravama i ovcama? Zar neće, odista, razmisliti o moći i veličini Onog Koji to čini? Kad bi razmislili o tome, zaključili bi da je Allah kadar mrtve oživiti.

﴿وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا الْفَتْحُ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ﴾

Bezvjerci požuruju Dan ustanuća, negirajući ga i sasvim isključujući mogućnost da se dogodi, pa govore: “Kad će, o muslimani, već jednom Dan konačnog suda, u kojem će Allah, po vašim tvrdnjama, presuditi između vas muslimana i nas nevjernika, pa će nas u Džehennem baciti, a vas u Džennet uvesti?”

﴿قُلْ يَوْمَ الْفَتْحِ لَا يَنْفَعُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِيمَانُهُمْ وَلَا هُمْ يُنْظَرُونَ﴾

Reci nevjernicima, Božiji Poslaniče: “Na Dan konačnog suda među ljudima neće vam biti od koristi što ćete tad vjerovati u Allaha, džellešanuhu, i Njegovog Poslanika, sallallahu 'alejhi ve sellem, jer se tad kajanje neće prihvatati. Eto, neće vam se dati nimalo vremena niti ćete imati priliku da se vratite na dunjaluk, pa da budete vjernici pokajnici koji čine dobra djela.”

﴿فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَانْتَظِرْ إِنَّهُمْ مُنْتَظِرُونَ﴾

Naposljetku im, Vjeronavjestitelju, okreni leđa od ovih utonulih u zabludu, nemoj da te oni zaokupljaju, i pričekaj pa ćeš vidjeti kakvih će oni muka dopasti, jer oni su ti koji, također, iščekuju kakvih će muka vjernici dopasti!

السجدة