تفسير سورة التغابن

الترجمة الفارسية للمختصر في تفسير القرآن الكريم

الترجمة الفارسية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۖ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ ۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ﴾

تمام مخلوقاتی که در آسمان‌ها و زمین هستند الله را از صفات نقصی که سزاوار او نیست منزه و پاک برمی‌شمارند. فرمانروایی و مالکیت فقط برای او است، و غیر او هیچ حق مالکیتی ندارد، و ستایش نیکو برای او است، و او بر هر چیزی توانا است، و هیچ‌چیز او را ناتوان نمی‌سازد.

﴿هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ فَمِنْكُمْ كَافِرٌ وَمِنْكُمْ مُؤْمِنٌ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ﴾

- ای مردم- او همان ذاتی است که شما را آفرید اما برخی از شما به او کافر هستند و مقصدشان جهنم است، و برخی از شما به او مؤمن هستند و مقصدشان بهشت است، و الله به آنچه انجام می‌دهید بینا است، و ذره‌ای از اعمال‌تان بر او پوشیده نمی‌ماند، و به زودی شما را در قبال آن جزا خواهد داد.

﴿خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَصَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ ۖ وَإِلَيْهِ الْمَصِيرُ﴾

آسمان‌ها و زمین را به حق آفریده، و این دو را بیهوده نیافریده است، و - ای مردم- به لطف و احسان خویش سیمای شما را به زیبایی بیاراست، و اگر می‌خواست به‌طور قطع آن را زشت قرار می‌داد، و در روز قیامت بازگشت فقط به‌سوی او است. آن‌گاه شما را در برابر اعمال‌تان جزا می‌دهد؛ اگر خیر باشد جزای خیر، و اگر شر باشد جزای شر.

﴿يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَيَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعْلِنُونَ ۚ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ﴾

از آنچه در آسمان‌ها، و آنچه در زمین است آگاهی دارد، و اعمال پنهان و آشکار شما را می‌داند، و از خیر و شری که در سینه‌ها است آگاه است، و ذره‌ای از آن بر او پوشیده نمی‌ماند.

﴿أَلَمْ يَأْتِكُمْ نَبَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ فَذَاقُوا وَبَالَ أَمْرِهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ﴾

- ای مشرکان- آیا خبر امت‌های تکذیب‌کنندۀ پیش از شما، مانند قوم نوح و عاد و ثمود و دیگران، به شما نرسیده است، که کیفر کفری که در دنیا بر آن بودند چشیدند، و در آخرت عذابی دردناک برای‌شان است؟! آری، به‌طور قطع خبرشان به شما رسیده است، پس از سرانجام کارشان پند بگیرید، و قبل از این‌که عذابی مانند عذاب آنها، شما را فراگیرد به‌سوی الله توبه کنید.

﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّهُ كَانَتْ تَأْتِيهِمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالُوا أَبَشَرٌ يَهْدُونَنَا فَكَفَرُوا وَتَوَلَّوْا ۚ وَاسْتَغْنَى اللَّهُ ۚ وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَمِيدٌ﴾

عذابی که به آنها رسید فقط به این سبب بود که رسولان‌شان دلایل آشکار و براهین روشن از جانب الله برای‌شان می‌آوردند، اما آنها با این اعتراض که رسولان از جنس بشر هستند می‌گفتند: آیا انسانی ما را به‌سوی حق راهنمایی می‌کند؟! پس کفر می‌ورزیدند و از ایمان به آنها روی می‌گرداندند.
اما ذره‌ای به الله زیان نرساندند، و الله از ایمان و طاعت‌شان بی‌نیاز است؛ زیرا طاعت‌شان چیزی بر او نمی‌افزاید، و الله ذات بی‌نیازی است که به بندگانش نیاز ندارد، و در اقوال و افعالش ستوده‌شده است.

﴿زَعَمَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنْ لَنْ يُبْعَثُوا ۚ قُلْ بَلَىٰ وَرَبِّي لَتُبْعَثُنَّ ثُمَّ لَتُنَبَّؤُنَّ بِمَا عَمِلْتُمْ ۚ وَذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ﴾

کافران پنداشتند که الله هرگز آنها را پس از مرگشان زنده مبعوث نخواهد کرد.
- ای رسول- به این منکران رستاخیز بگو: آری به پروردگارم سوگند که به‌طور قطع برانگیخته خواهید شد، سپس به یقین، از آنچه در دنیا انجام می‌دادید به شما خبر داده خواهد شد، و این رستاخیز بر الله آسان است؛ زیرا شما را نخستین بار آفریده است، در نتیجه بر برانگیختن شما پس از مرگ‌تان به صورت زنده برای حسابرسی و جزا توانا است.

﴿فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِي أَنْزَلْنَا ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ﴾

پس - ای مردم- به الله و به رسولانش، و به قرآن که آن را بر رسول‌مان فرو فرستادیم ایمان آورید، و الله به آنچه انجام می‌دهید بسیار دانا است. ذره‌ای از اعمال‌تان بر او پوشیده نمی‌ماند، و به زودی شما را در قبال آن جزا خواهد داد.

﴿يَوْمَ يَجْمَعُكُمْ لِيَوْمِ الْجَمْعِ ۖ ذَٰلِكَ يَوْمُ التَّغَابُنِ ۗ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَيَعْمَلْ صَالِحًا يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَيُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۚ ذَٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ﴾

و - ای رسول- روز قیامت را به یاد آور که الله شما را در آن گرد می‌آورد تا در قبال اعمال‌تان جزا دهد.
در آن روز زیان و نقص کافران آشکار می‌گردد؛ زیرا مؤمنان منازل جهنمیان را در بهشت، و جهنمیان منازل بهشتیان را در جهنم به ارث می‌برند، و هرکس به الله ایمان آوَرَد و عمل صالح انجام دهد الله بدی‌هایش را می‌پوشاند، و او را در بهشت‌هایی که نهرها از زیر کاخ‌ها و درختانش جاری است وارد می‌کند که برای همیشه در آن می‌مانند، و از آن اخراج نمی‌شوند، و نعمت‌هایش از آنها قطع نمی‌گردد. این چیزی‌که به آن دست می‌یابند همان رستگاری بزرگی است که هیچ رستگاری دیگری با آن برابری نمی‌کند.

﴿وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ خَالِدِينَ فِيهَا ۖ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ﴾

و کسانی‌که به الله کفر ورزیدند، و آیات ما را که بر رسولانمان نازل کردیم تکذیب کردند، اینها ساکنان جهنم هستند که برای همیشه در آن می‌مانند، و چه مقصد بسیار زشتی دارند.

﴿مَا أَصَابَ مِنْ مُصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ ۗ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ ۚ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ﴾

مصیبتی بر جان یا مال یا فرزندان هیچ‌کسی، جز به قضا و قدر الله وارد نمی‌شود، و هرکس به الله و قضا و قدرش ایمان آورد الله قلبش را برای تسلیم بر فرمانش و رضایت به قضا و قدرش توفیق می‌دهد، و الله از هر چیزی آگاه است، و هیچ‌چیز بر او پوشیده نمی‌ماند.

﴿وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ ۚ فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَإِنَّمَا عَلَىٰ رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ﴾

و از الله و رسول صلی الله علیه وسلم اطاعت کنید، و اگر از آنچه رسول صلی الله علیه وسلم برای‌تان آورده است روی گرداندید گناه این رویگردانی بر خودتان است، و برعهدۀ رسول ما جز تبلیغ آنچه او را به تبلیغ آن فرمان داده‌ایم نیست، و به تحقیق که آنچه را به تبلیغ آن فرمان یافته ابلاغ کرده است.

﴿اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ﴾

الله همان معبود برحق است، که هیچ معبود برحقی جز او نیست، و مؤمنان باید در تمام کارهای‌شان فقط بر الله توکل کنند.

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ وَأَوْلَادِكُمْ عَدُوًّا لَكُمْ فَاحْذَرُوهُمْ ۚ وَإِنْ تَعْفُوا وَتَصْفَحُوا وَتَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ﴾

ای کسانی‌که به الله ایمان آورده‌اید و به احکامش عمل کرده‌اید، به‌راستی‌که برخی از همسران و فرزندان‌تان دشمن شما هستند؛ چون شما را از یاد الله و جهاد در راه او تعالی بازمی‌دارند، و منصرف می‌کنند، پس برحذر باشید که در شما تاثیر بگذارند، و اگر از لغزش‌های‌شان درگذرید و صرف نظر کنید و بر آنها بپوشانید، به‌راستی‌که الله گناهان‌تان را بر شما می‌آمرزد و بر شما رحم می‌کند، چون جزا از جنس عمل است.

﴿إِنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ ۚ وَاللَّهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ﴾

جز این نیست که اموال و فرزندان‌تان وسیلۀ آزمایش و ارزیابی شما هستند، که شما را بر کسب حرام، و ترک طاعت الله وامی‌دارند، اما هرکس طاعت الله را بر طاعت فرزندان، و بر مشغول ‌شدن به مال ترجیح دهد پاداش بزرگی نزد الله دارد، و این پاداش بزرگ همان بهشت است.

﴿فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَاسْمَعُوا وَأَطِيعُوا وَأَنْفِقُوا خَيْرًا لِأَنْفُسِكُمْ ۗ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ﴾

پس از الله با اجرای اوامر و اجتناب از نواهی‌اش تا جایی‌که توانایی این کار را دارید بترسید، و از الله و رسولش بشنوید و اطاعت کنید، و اموال‌تان را که الله آن را برای‌تان ارزانی داشته در راه‌های خیر ببخشید، و هرکس الله او را از زیاده‌خواهی نفسش حفظ کند اینها همان دست‌یافتگان به آنچه می‌طلبند، و نجات‌یافتگان از آنچه از آن می‌ترسند هستند.

﴿إِنْ تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعِفْهُ لَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ۚ وَاللَّهُ شَكُورٌ حَلِيمٌ﴾

اگر وامی نیکو به الله بدهید؛ یعنی بخشی از اموال‌تان را در راه او ببخشید، بر مزدتان با قراردادن یک نیکی به ده برابر تا هفتصد برابر و حتی بسیار بیشتر می‌افزاید، و از گناهان‌تان درمی‌گذرد، و الله ذات بسیار بخشنده‌ای است که در برابر عمل اندک مزد بسیار می‌دهد، و ذات بسیار بردباری است که کیفر را به تعجیل نمی‌اندازد.

﴿عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴾

الله سبحانه دانای نهان و آشکار است، هیچ امر نهان و آشکار بر او پوشیده نمی‌ماند، ذات شکست‌ ناپذیری است که هیچ‌کس بر او چیره نمی‌شود، و در آفرینش و شریعت و تقدیرش بسیار دانا است.

التغابن