صدقة التطوع
از ابوموسی اشعری رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: «عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ صدقةٌ»: «بر هر مسلمانی صدقه ای واجب است». ابوموسی رضی الله عنه سؤال کرد: اگر برای کسی مقدور نبود، چه کند؟ فرمود: «يعْمَل بِيَديِهِ فَينْفَعُ نَفْسَه وَيَتَصدَّقُ»: «کار کند تا هم به خود نفع برساند و هم به ديگران صدقه دهد». ابوموسی رضی الله عنه گفت: اگر توانايی کار کردن نداشت، چه کند؟ فرمود: «يُعِينُ ذَا الْحَاجَةِ الْملْهوفَ»: «به نيازمند رنج کشيده و بينوايی کمک کند». ابوموسی رضي الله عنه پرسيد: اگر توانايی چنين کاری نداشت، چه کند؟ رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «يَأْمُرُ بِالمَعْرُوفِ أَوِ الْخَيْرِ»: «به کار پسنديده يا نيک فرا بخواند». ابوموسی رضی الله عنه عرض کرد: اگر چنين کاری نکرد، چه کند؟ فرمود: «يُمْسِكُ عَنِ الشَّرِّ، فَإِنَّهَا صدَقةٌ»: «از بدی ها بپرهيزد و اين برای او صدقه محسوب می شود».
عن أبي موسى الأشعري -رضي الله عنه- مرفوعاً: «على كل مسلم صدقة» قال: أرأيت إن لم يجد؟ قال: «يعمل بيديه فينفع نفسه ويتصدق» قال: أرأيت إن لم يستطع؟ قال: «يُعِينُ ذا الحاجة المَلْهُوفَ» قال: أرأيت إن لم يستطع، قال: «يأمر بالمعروف أو الخير». قال: أرأيت إن لم يفعل؟ قال: «يُمسك عن الشر، فإنها صدقة».
شرح الحديث :
رسول الله صلی الله علیه وسلم خبر می دهد که الله متعال روزانه صدقه ای را بر ما واجب کرده است؛ بنابراین اگر کسی مالی برای صدقه دادن نیافت، کار کند تا مالی به دست آورد و هم خود بهره ای از آن ببرد و هم از آن به دیگری صدقه دهد؛ اگر نمی تواند کار کند، نیازمند بینوایی را که مظلوم است یا ناتوان، کمک کند؛ اگر این را هم نمی تواند انجام دهد، به امر نیک و پسندیده ای امر کند یا از منکری باز دارد؛ اگر این هم برای او میسر نیست، خود را از ارتکاب شر و بدی حفظ کند.