تفسير سورة الجاثية

الترجمة البوسنية للمختصر في تفسير القرآن الكريم

الترجمة البوسنية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ حم﴾

Ha mim. O kur’anskim smo skraćenicama govorili na početku sure el-Bekara.

﴿تَنْزِيلُ الْكِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ﴾

Ovaj Kur’an Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, objavljuje Allah, Silni, Koga niko ne može nadvladati, i Mudri, Koji mudro stvara, određuje i upravlja.

﴿إِنَّ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَآيَاتٍ لِلْمُؤْمِنِينَ﴾

Na nebesima i na Zemlji postoje znakovi koji vjernicima ukazuju na Allahovu moć i jednoću, jer samo vjernici uzimaju pouke iz tih znakova.

﴿وَفِي خَلْقِكُمْ وَمَا يَبُثُّ مِنْ دَابَّةٍ آيَاتٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ﴾

U stvaranju vas o ljudi, od kapi sjemena, zatim od ugruška, zatim od grude mesa i u stvaranju živih bića koja je razasuo po Zemlji, znakovi su Allahove jednoće za ljude koji su čvrsto uvjereni da je Allah Tvorac.

﴿وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ رِزْقٍ فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَتَصْرِيفِ الرِّيَاحِ آيَاتٌ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ﴾

U smjeni noći i dana i u kiši koju Allah spušta s neba, pa njome oživi zemlju biljem nakon što je bila neplodna, i u vjetrovima koji dolaze čas s jedne, a čas s druge strane, dokazi su za razumne. Oni iz tih znakova razumiju da je Allah jedan, da je moćan stvorenja oživjeti i da je svemoćan.

﴿تِلْكَ آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ ۖ فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَ اللَّهِ وَآيَاتِهِ يُؤْمِنُونَ﴾

To su Allahovi ajeti i znakovi koje ti, o Poslaniče, kao istinu navodimo, pa u koje će, ako ne u Allahove riječi koje objavljuje Svome robu i znakove Njegove, oni vjerovati i koje će dokaze, ako ne ove, priznati?

﴿وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ﴾

Allahova kazna i propast čeka svakog onoga ko mnoge laže i ko mnogo griješi.

﴿يَسْمَعُ آيَاتِ اللَّهِ تُتْلَىٰ عَلَيْهِ ثُمَّ يُصِرُّ مُسْتَكْبِرًا كَأَنْ لَمْ يَسْمَعْهَا ۖ فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ﴾

Ovaj nevjernik čuje Allahove ajete u Kur'anu koji mu se čitaju, a zatim ustrajava u svome nevjerovanju i griješenju, oholeći se nad istinom, kao da nije ni čuo proučene ajete. Kaži mu, o Poslaniče, da ga čeka velika patnja na onome svijetu.

﴿وَإِذَا عَلِمَ مِنْ آيَاتِنَا شَيْئًا اتَّخَذَهَا هُزُوًا ۚ أُولَٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ﴾

Kada mu se dostave neki ajeti iz Kur'ana, on se ismijava. One koji se ismijavaju s Kur'anom čeka teška kazna na Sudnjem danu.

﴿مِنْ وَرَائِهِمْ جَهَنَّمُ ۖ وَلَا يُغْنِي عَنْهُمْ مَا كَسَبُوا شَيْئًا وَلَا مَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاءَ ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ﴾

Njih čeka Džehennem na onome svijetu i njihov imetak im kod Allaha neće nimalo biti od koristi, niti će njihova božanstva koja su obožavali od njih odstraniti kaznu koja ih čeka. Za njih je na Sudnjem danu spremna velika patnja.

﴿هَٰذَا هُدًى ۖ وَالَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ لَهُمْ عَذَابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ﴾

Ova Knjiga koju je Allah objavio Svome Poslaniku vodi Pravom putu. One koji ne vjeruju u ajete koje je njihov Gospodar objavio Svome Poslaniku, čeka strašna i bolna patnja.

﴿۞ اللَّهُ الَّذِي سَخَّرَ لَكُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ فِيهِ بِأَمْرِهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ﴾

Allah je jedini Koji vam je, o ljudi, potčinio more da bi lađe, odredbom Njegovom, po njemu plovile, da biste mogli tražiti blagodati Njegove koje vam je dozvolio i da biste bili zahvalni na tim blagodatima.

﴿وَسَخَّرَ لَكُمْ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مِنْهُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ﴾

I potčinio vam je ono što je na nebesima: Sunce, Mjesec i zvijezde i na Zemlji, kao što su rijeke, drveće, brda i dr. U tome što vam je potčinio su jasni dokazi Njegove moći i jednoće, za one koji razmišljaju o njima i iz njih crpe pouke.

﴿قُلْ لِلَّذِينَ آمَنُوا يَغْفِرُوا لِلَّذِينَ لَا يَرْجُونَ أَيَّامَ اللَّهِ لِيَجْزِيَ قَوْمًا بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ﴾

O Poslaniče, reci onima koji vjeruju u Allaha i Njegova Poslanika, da oproste onim nevjernicima koji su vam činili zlo i koji se ne nadaju Allahovim blagodatima, niti obaćaju pažnju na Njegovu kaznu, jer će Allah nagraditi stpljive vjernike i kazniti nevjernike zbog postupaka koje su činili na dunjaluku.

﴿مَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ أَسَاءَ فَعَلَيْهَا ۖ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ﴾

Onaj ko čini dobra djela imat će dobar rezultat u svoju korist, a Allahu ne trebaju ničija djela, a onaj ko čini loša djela, imat će loš rezultat i to na svoju štetu, jer loša djela Allahu nimalo ne štete. Zatim ćete se nama vratiti na onome svijetu kako bismo vam dali ono što zaslužujete.

﴿وَلَقَدْ آتَيْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ﴾

Sinovima Israilovim dali smo Tevrat i da po njemu ljudima sude, većina njihovih vjerovjesnika bili su potomci Ibrahima i dali smo ih razna dobra, a pored toga smo ih odabrali nad svim svjetovima u vrijeme kada su živjeli.

﴿وَآتَيْنَاهُمْ بَيِّنَاتٍ مِنَ الْأَمْرِ ۖ فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ ۚ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ﴾

I jasne smo im dokaze o vjeri dali, dokaze koji su pojasnili šta je istina, a šta neistina, a oni su se podvojili baš onda kad su do dokaza došli, kada im je poslan Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, a razišli su se zbog neprijateljstva i međusobne zavisti, te želje za vlašću i položajem. Gospodar tvoj će im, o Poslaniče, na Kijametskom danu, sigurno presuditi u vezi s onim u čemu su se razilazili na dunjaluku, i ukazat će im ko je slijedio istinu, a ko neistinu.

﴿ثُمَّ جَعَلْنَاكَ عَلَىٰ شَرِيعَةٍ مِنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْهَا وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ﴾

A tebi smo, o Poslaniče, poslije odredili da u vjeri ideš pravcem određenim, putem vjerovanja i dobrih djela kojim su išli i poslanici prije tebe, pa slijedi taj vjerozakon i ne povodi se za hirovima onih koji ne znaju istinu, jer njihovi hirovi vode ka stranputici.

﴿إِنَّهُمْ لَنْ يُغْنُوا عَنْكَ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا ۚ وَإِنَّ الظَّالِمِينَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۖ وَاللَّهُ وَلِيُّ الْمُتَّقِينَ﴾

Oni koji ne poznaju istinu, neće te spasiti Allahove kazne, ako se budeš povodio za hirovima njihovim. Nepravedni iz svih sekti i pravaca jedni drugima su pomagači i protiv vjernika jedni drugima daju potporu. Allah je pomagač bogobojaznih vjernika koji provode Njegove naredbe i udaljavaju se od Njegovih zabrana.

﴿هَٰذَا بَصَائِرُ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ﴾

Ovaj Kur’an koji je objavljen Našem Poslaniku, putokaz je ljudima koji im pokazuje šta je istina, a šta neistina i on je uputa ka istini i milost onima koji čvrsto vjeruju, jer oni će krenuti Pravim putem kako bi njihov Gospodar bio zadovoljan. On će iz zbog toga uvesti u Džennet i spasiti Vatre.

﴿أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَحُوا السَّيِّئَاتِ أَنْ نَجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاءً مَحْيَاهُمْ وَمَمَاتُهُمْ ۚ سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ﴾

Misle li oni koji čine zla djela, nevjerstvo i grijehe, da ćemo s njima postupiti jednako kao s onima koji vjeruju i dobra djela čine, da ćemo im dati isti status i da će u ovom životu i nakon smrti biti isti?! Kako loše rasuđuju!

﴿وَخَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَلِتُجْزَىٰ كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ﴾

A Allah je nebesa i Zemlju s mudrošću stvorio, nije to učinio uzalud. To je učinio da bi svaka osoba bila nagrađena ili kažnjena prema onom što je zaradila i njima nepravda učinjena neće biti, odnosno neće im se umanjiti dobra djela, niti uvećati loša.

﴿أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَٰهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَىٰ عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَىٰ سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَىٰ بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَنْ يَهْدِيهِ مِنْ بَعْدِ اللَّهِ ۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ﴾

Šta misliš, o Poslaniče, o onome koji je svoju strast za boga svoga uzeo i nju obožava i nikako od nje ne odstupa, onome kome je Allah, a on svjestan bio, i zabludu zaslužio, dao da je u zabludi, i sluh njegov i srce njegovo zapečatio, a pred oči njegove koprenu stavio, pa on ne vidi i ne čuje istinu? Ko će ga, ako neće Allah, na Pravi put uputiti? Zašto se ne prisjetite štetnosti slijeđenja hirova i koristi slijeđenja istine?

﴿وَقَالُوا مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا وَمَا يُهْلِكُنَا إِلَّا الدَّهْرُ ۚ وَمَا لَهُمْ بِذَٰلِكَ مِنْ عِلْمٍ ۖ إِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّونَ﴾

Nevjernici i negatori proživljenja vele: “Postoji samo život naš zemaljski, nema života nakon smrti, živimo i umiremo, jedino nas vrijeme, noć i dan, uništi.” A negiranje proživljena nisu zasnovali ni na kakvom znanju, oni samo nagađaju, a to nimalo neće donijeti štete istini.

﴿وَإِذَا تُتْلَىٰ عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ مَا كَانَ حُجَّتَهُمْ إِلَّا أَنْ قَالُوا ائْتُوا بِآبَائِنَا إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ﴾

A kad se mušricima, koji negiraju proživljenje, Naši ajeti jasni kazuju, drugog dokaza nemaju osim što Poslaniku i ashabima kažu: “Pretke naše u život povratite ako je istina da ćemo biti proživljeni nakon smrti."

﴿قُلِ اللَّهُ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يَجْمَعُكُمْ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيْبَ فِيهِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ﴾

Reci im, o Poslaniče: “Allah vam daje život tako što vas stvara, zatim će učiniti da poumirete, a poslije će vas na Kijametskom danu sabrati kako bi vam dao ono što ste zaslužili, u to nema nikakve sumnje, ali većina ljudi ne zna, pa se zato ne spremaju za taj dan čineći dobra djela.”

﴿وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يَوْمَئِذٍ يَخْسَرُ الْمُبْطِلُونَ﴾

Samo je Allahova vlast na nebesima i na Zemlji! Niko se istinski ni na nebu ni na Zemlji ne obožava osim Njega. A na dan kad nastupi Čas oživljenja i obračuna, taj dan oni koji su laži slijedili bit će izgubljeni, zbog toga što su obožavali nekog mimo Allaha i što su ulagali napor da istinu prikriju, a neistinu ispolje.

﴿وَتَرَىٰ كُلَّ أُمَّةٍ جَاثِيَةً ۚ كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعَىٰ إِلَىٰ كِتَابِهَا الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ﴾

I vidjet ćeš, o Poslaniče, toga dana sve ummete kako kleče iščekujući šta će se desiti; svaki ummet bit će pozvan prema svojoj Knjizi koju su zapisali meleki čuvari: “Danas ćete, o ljudi, biti nagrađeni ili kažnjeni prema tome kako ste postupali na dunjaluku!”

﴿هَٰذَا كِتَابُنَا يَنْطِقُ عَلَيْكُمْ بِالْحَقِّ ۚ إِنَّا كُنَّا نَسْتَنْسِخُ مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ﴾

Ova Naša Knjiga u koju su meleki pisali vaša djela, svjedočit će protiv vas na osnovu istine. Mi smo naredili melekima da zapišu sve što ste radili na dunjaluku.

﴿فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَيُدْخِلُهُمْ رَبُّهُمْ فِي رَحْمَتِهِ ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ﴾

One koji su vjerovali i dobra djela činili Gospodar njihov će Svojom milošću u Džennet uvesti. To što će im Allah kao nagradu dati bit će veliki uspjeh sa kojim se nijedan drugi ne može porediti.

﴿وَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُوا أَفَلَمْ تَكُنْ آيَاتِي تُتْلَىٰ عَلَيْكُمْ فَاسْتَكْبَرْتُمْ وَكُنْتُمْ قَوْمًا مُجْرِمِينَ﴾

A onima koji nisu vjerovali u Allaha bit će rečeno: “Zar vam ajeti Moji nisu kazivani, ali vi ste se oholili i niste htjeli vjerovati i narod prestupnički ste bili, tako što ste nevjerstvo i grijehe činili?”

﴿وَإِذَا قِيلَ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَالسَّاعَةُ لَا رَيْبَ فِيهَا قُلْتُمْ مَا نَدْرِي مَا السَّاعَةُ إِنْ نَظُنُّ إِلَّا ظَنًّا وَمَا نَحْنُ بِمُسْتَيْقِنِينَ﴾

Kad vam se govorilo: “Allahovo je obećanje da će vas oživiti, zaista, istina! I u Čas oživljenja nema nimalo sumnje, pa se spremajte za taj dan.”, vi ste govorili: “Mi ne znamo šta je Čas oživljenja, mi samo zamišljamo, mi nismo uvjereni da će taj Čas doći.”

﴿وَبَدَا لَهُمْ سَيِّئَاتُ مَا عَمِلُوا وَحَاقَ بِهِمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ﴾

Nevjernicima će se na Danu sudnjem ukazati sva ogavnost njihovih hrđavih djela i nevjerovanja, pa će ih sa svih strana stići ono čemu su se ismijavali, a čime im se prijetilo.

﴿وَقِيلَ الْيَوْمَ نَنْسَاكُمْ كَمَا نَسِيتُمْ لِقَاءَ يَوْمِكُمْ هَٰذَا وَمَأْوَاكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ نَاصِرِينَ﴾

Allah će im reći na Sudnjem danu: “Danas ćete vi biti zaboravljeni u vatri džehennemskoj kao što ste se zaboravili za njega pripremiti pomoću imana i dobrih djela! Vaše će prebivalište biti oganj i niko vam neće priteći u pomoć te od vas patnju otkloniti.”

﴿ذَٰلِكُمْ بِأَنَّكُمُ اتَّخَذْتُمْ آيَاتِ اللَّهِ هُزُوًا وَغَرَّتْكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا ۚ فَالْيَوْمَ لَا يُخْرَجُونَ مِنْهَا وَلَا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ﴾

“Ova vas je kazna”, bit će im rečeno, “stigla zato što ste Allahove ajete za podsmijeh uzimali, to jest, zato što ih niste prihvatali i prema njima se ozbiljno odnosili, i zbog toga što ste dopustili da vas prolazne, dunjalučke čari obmanu i odvedu u zabludu.” Stoga oni koji su se rugali Božijim ajetima neće biti izvedeni iz džehennemske vatre, neće biti vraćeni na dunjaluk da rade dobra djela i tako steknu Allahovo zadovoljstvo.

﴿فَلِلَّهِ الْحَمْدُ رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَرَبِّ الْأَرْضِ رَبِّ الْعَالَمِينَ﴾

Allahu, Jednom Jedinom, pripada sva hvala i velika zahvala, Gospodaru nebesa, Zemlje i svega što postoji.

﴿وَلَهُ الْكِبْرِيَاءُ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴾

Samo Allahu, džellešanuhu, pripadaju ponos i dika, veličina i vlast, uzvišenost i savršenost, na nebesima i na Zemlji. Allah je silan i svemoćan, niko Ga ne može nadvladati; mudar je u stvaranju, upravljanju, propisivanju…

الجاثية