رحمته صلى الله عليه وسلم
از عبدالله بن عمرو رضی الله عنهما روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم این فرموده ی الله متعال درباره ی دعای ابراهيم صلى الله عليه وسلم را تلاوت کرد: «رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ فَمَنْ تَبِعَنِي فَإِنَّهُ مِنِّي» [ابراهيم: 36] «پروردگارا، آنها بسیاری از مردم را گمراه ساخته اند؛ پس هرکس [در عبادت الله به یگانگی] از من پیروی کند، یقیناً از من است». و نيز اين سخن عيسی صلى الله عليه وسلم را تلاوت نمود: «إِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُكَ وَإِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ» [مائدة: 118] «اگر آنان را [با عدالت خویش] عذاب کنی، بندگان تو هستند؛ و اگر آنان را [با رحمت خود] ببخشایی، تویی که شکست ناپذیرِ حکیمی». آنگاه دستانش را بلند کرد و گفت: «اللهُمَّ أُمَّتِي أُمَّتِي»: «يا الله، امتم، امتم» و گريست. پس الله عز وجل فرمود: «يا جِبْرِيلُ، اذْهَبْ إِلَى مُحَمَّدٍ -ورَبُّكَ أَعْلَمُ- فَسَلْهُ مَا يُبْكِيهِ؟»: «ای جبريل، نزد محمد برو و از محمد بپرس چرا می گريد؟ - درحالی که الله داناتر است -» جبريل نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم آمد و ايشان علت گريه اش را بيان فرمود. - و الله خود داناست. - الله متعال فرمود: «يَا جِبْرِيلُ، اذْهَبْ إِلَى مُحَمَّدٍ، فَقُلْ: إِنَّا سَنُرْضِيكَ فِي أُمَّتِكَ وَلَا نَسُوءُكَ»: «ای جبريل، نزد محمد برو و بگو: ما تو را درباره ی امتت خشنود می سازيم و تو را اندوهگين و ناراحت نمی کنيم».
عن عبد الله بن عمرو -رضي الله عنهما- أَنَّ النَّبِيَّ -صلى الله عليه وسلم- تَلَا قَوْلَ اللهِ -عز وجل- فِي إِبْرَاهِيمَ -صلى الله عليه وسلم-: {رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ فَمَنْ تَبِعَنِي فَإِنَّهُ مِنِّي} [إبراهيم: 36] الآية، وقَوْلَ عِيسَى -صلى الله عليه وسلم-: {إِنْ تُعَذِّبْهُم فَإِنَّهُم عِبَادَكَ وَإِنْ تَغْفِرْ لَهُم فَإِنَّكَ أَنْتَ العَزِيزُ الحَكِيمُ} [المائدة: 118] فَرَفَعَ يَدَيْهِ وقَالَ: «اللهُمَّ أُمَّتِي أُمَّتِي» وبَكَى، فقالَ اللهُ -عز وجل-: «يا جِبْرِيلُ، اذْهَبْ إِلَى مُحَمَّدٍ -ورَبُّكَ أَعْلَمُ- فَسَلْهُ مَا يُبْكِيهِ؟» فَأَتَاهُ جِبْرِيلُ، فَأَخْبَرْهُ رسولُ اللهِ -صلى الله عليه وسلم- بما قَالَ -وهو أعلم- فقالَ اللهُ -تعالى-: «يَا جِبْرِيلُ، اذْهَبْ إِلَى مُحَمَّدٍ، فَقُلْ: إِنَّا سَنُرْضِيكَ فِي أُمَّتِكَ وَلَا نَسُوءُكَ».
شرح الحديث :
رسول الله صلی الله علیه وسلم سخن ابراهیم علیه السلام در مورد بت ها را تلاوت می کند که فرمود: «رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ كَثِيراً مِنَ النَّاسِ فَمَنْ تَبِعَنِي فَإِنَّهُ مِنِّي وَمَنْ عَصَانِي فَإِنَّكَ غَفُورٌ رَحِيمٌ»: «پروردگارا، آنها بسیاری از مردم را گمراه ساخته اند؛ پس هرکس [در عبادت الله به یگانگی] از من پیروی کند، یقیناً از من است و هرکس از من نافرمانی کند، بی تردید تو آمرزنده ی مهربانی». و این سخن عیسی علیه السلام را می خواند: «إِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُكَ وَإِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ»: «اگر آنان را [با عدالت خویش] عذاب کنی، بندگان تو هستند؛ و اگر آنان را [با رحمت خود] ببخشایی، تویی که شکست ناپذیرِ حکیمی». سپس دستانش را بالا می برد و می گرید و می گوید: «پروردگارا، امتم امتم». یعنی به آنها رحم کن و از آنها درگذر؛ بنابراین الله متعال به جبریل می فرماید: «نزد محمد برو و از او بپرس چرا می گريد؟» این درحالی است که الله متعال خود سبب این گریه را می داند. و رسول الله صلی الله علیه وسلم سبب آن را که نگرانی ایشان در مورد امتش می باشد به جبریل می گوید. لذا الله متعال به جبریل می گوید: «نزد محمد برو و بگو: ما تو را درباره ی امتت خشنود می سازيم و تو را اندوهگين و ناراحت نمی کنيم». و الله متعال ایشان را در مورد امتش راضی و خشنود کرده است که جای شکر و سپاسگذاری از الله متعال دارد؛ چنانکه اجر زیادی برای آنها در نظر گرفته و با اینکه آخرین امت هستند اما در روز قیامت اولین امت می باشند؛ و این امت فضایل زیادی نسبت به سایر امت ها دارد.