تواضعه صلى الله عليه وسلم
از عبدالله بن بُسر رضی الله عنه روایت است که می گوید: رسول الله صلى الله عليه وسلم کاسه ای داشت که به آن غرّاء گفته می شد و چهار مرد آن را حمل می کردند. هنگامِ چاشت شد و اصحاب نماز ضحی (چاشت) خواندند؛ در آن هنگام کاسه را آوردند، درحالی که در آن نان تريد شده بود. اطرافش جمع شدند و چون زياد گشتند، رسول الله صلى الله عليه وسلم دو زانو نشست. صحرانشينی گفت: اين چه نشستنی است؟ رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «إِنَّ اللهَ جَعَلَنِي عَبْدًا كَرِيمًا، ولم يَجْعَلْنِي جَبَّارًا عَنِيدًا»: «الله مرا بنده ای بخشنده و خوش اخلاق قرار داده و مرا متکبر و ظالم و منکر حق نگردانيده است»؛ آنگاه افزود: «كُلُوا مِنْ حَوَالَيْهَا، ودَعُوا ذِرْوَتَهَا يُبَارَكْ فِيهَا»: «از اطراف آن بخوريد و بالای آن - يعنی وسطش - را بگذاريد تا با برکت شود».
عن عبدِ اللهِ بنِ بُسْرٍ -رضي الله عنه- قال: كان للنبيِّ -صلى الله عليه وسلم- قَصْعَةٌ يقالُ لها: الغَرَّاءُ يحملها أَرْبَعَةُ رِجَالٍ؛ فلما أَضْحَوْا وسَجَدُوا الضُّحَى أُتِيَ بتلك القَصْعَةِ -يعني وَقَدْ ثُرِدَ فيها- فالتَفُّوا عليها، فلَمَّا كَثُرُوا جَثَا رسولُ اللهِ -صلى الله عليه وسلم- فقال أعرابيٌّ: ما هذه الجِلْسَةُ؟ فقال رسولُ اللهِ -صلى الله عليه وسلم-: «إِنَّ اللهَ جَعَلَنِي عَبْدًا كَرِيمًا، ولم يَجْعَلْنِي جَبَّارًا عَنِيدًا»، ثم قال رسولُ اللهِ -صلى الله عليه وسلم-: «كُلُوا مِنْ حَوَالَيْهَا، ودَعُوا ذِرْوَتَهَا يُبَارَكْ فِيهَا».
شرح الحديث :
رسول الله صلى الله عليه وسلم ظرفی داشت که در آن غذا می خورد و به آن غراء گفته می شد و چهار نفر آن را حمل می کردند؛ وقتی زمان چاشت فرارسید و نماز چاشت را خواندند، غراء را درحالی آوردند که در آن نان ترید شده بود و صحابه اطراف آن نشستند؛ زمانی که تعداد آنها زیاد شد و جا برای نشستن اطراف غراء تنگ شد، رسول الله صلی الله علیه وسلم بر زانوهایش نشست تا جا برای برادرانش باز شود؛ وقتی رسول الله صلی الله علیه وسلم به این صورت نشست، صحرانشینی از میان جمعِ حاضر گفت: ای رسول خدا، این چه نوع نشستنی است؟ چون با تواضع همراه است. پس رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «الله متعال با نبوت و علم، مرا بنده ای بخشنده قرار داده و مرا متکبر و ظالم و مخالف حق قرار نداده است». و رسول الله صلی الله علیه وسلم نه متکبر بود و نه ظالم؛ سپس رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «از اطراف ظرف غذا بخورید و از بالای آن – وسط آن – نخورید که برکت در وسط آن است». و به این ترتیب رسول الله صلی الله علیه وسلم به خوردن از کنار ظرف و ترک وسط آن امر نموده و بیان می کند که رعایت این مساله از اسباب برکت در غذا می باشد.