فضائل الأعمال الصالحة
از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لَقَد رأَيْتُ رَجُلاً يَتَقَلَّبُ فِي الْجنَّةِ فِي شَجرةٍ قطَعها مِنْ ظَهْرِ الطَّريقِ كَانَتْ تُؤْذِي الْمُسلِمِينَ»:«مردی را ديدم که در بهشت در حال گردش بود؛ زيرا درختی را که سبب اذيت و آزار مسلمانان بود، از سر راه قطع کرده و برداشته بود». و در روایتی آمده است: «مرَّ رجُلٌ بِغُصْنِ شَجرةٍ عَلَى ظَهْرِ طرِيقٍ، فَقال: واللَّهِ لأُنَحِّينَّ هذا عنِ الْمسلِمِينَ لا يُؤْذِيهُم، فأُدْخِلَ الْجَنَّةَ»: «مردی از مسيری عبور می کرد که متوجه شاخه ی درختی شد که در وسط راه قرار داشت؛ با خود گفت: به الله سوگند که اين درخت را از سر راه مسلمانان برمی دارم تا باعث اذيت آنان نشود؛ در نتيجه وارد بهشت شد». و در روایت دیگری آمده است: «بيْنَما رجُلٌ يمْشِي بِطريقٍ وجد غُصْن شَوْكٍ علَى الطَّرِيق، فأخَّرُه فشَكَر اللَّهُ لَه، فغَفر لَهُ»: «مردی از راهی می گذشت؛ شاخه ی خارداری در وسط راه ديد؛ آن را برداشت و کنار گذاشت. در نتيجه الله عملش را پذيرفت و او را آمرزيد».
عن أبي هريرة -رضي الله عنه- مرفوعاً: «لَقَدْ رَأَيْتُ رَجُلًا يَتَقَلَّبُ في الجنةِ في شَجَرَةٍ قَطَعَهَا مِنْ ظَهْرِ الطَّرِيقِ كَانتْ تُؤْذِي المسلمينَ». وفي رواية: «مَرَّ رَجُلٌ بِغُصْنِ شَجَرَةٍ عَلَى ظَهْرِ طَرِيقٍ، فقالَ: واللهِ لأُنَحِّيَنَّ هَذَا عَنِ المسلمينَ لَا يُؤْذِيهِمْ، فَأُدْخِلَ الجَنَّةَ». وفي رواية: «بينما رَجُلٌ يَمْشِي بِطَرِيقٍ وَجَدَ غُصْنَ شَوْكٍ عَلَى الطَّرِيقِ فَأَخَّرَهُ فَشَكَرَ اللهُ لهُ، فَغَفَرَ لهُ».
شرح الحديث :
این احادیث بیانگر فضل و برتری دور کردن سبب آزار و اذیت از مسیر است؛ چه درخت موجب این آزار و اذیت باشد، چه خار، سنگ، نجاست یا لاشه گندیده و هرچیز دیگری. و دور کردن چیزهای آزار دهنده از راه، از شعبه ها و شاخه های ایمان است، چنانکه در حدیث صحیح آمده است. رسول الله صلی الله علیه وسلم از مردی خبر می دهد که بخاطر قطع درختی از وسط راه که موجب آزار و اذیت مردم بود، به بهشت رفت و هم اکنون در بهشت در حال گشت و گذار است و رسول الله صلی الله علیه وسلم او را در آنجا دیده است. نووی می گوید: یعنی بخاطر دور کردن درخت از راه، هم اکنون در بهشت و لذت های آن در حال گشت و گذار است. قاری می گوید: در اینجا به شدت بر کشتن موجود آزار دهنده و از بین بردن آن به هر طریق ممکن تاکید شده است. و این حدیث بر فضل و برتری تمام چیزهایی که برای مسلمانان سودمند است و ضرر و زیانی را از آنان دور می کند دلالت دارد.